“ศรัทธา ชีวิต 100 ปี” การเดินทางสู่ศตวรรษของ นายแพทย์บรรลุ ศิริพานิช
หนังสือ “ศรัทธา ชีวิต 100 ปี” จัดทำขึ้นเพื่อเป็นอนุสรณ์และคำประกาศเกียรติคุณแด่ นายแพทย์บรรลุ ศิริพานิช ในโอกาสที่ท่านมีอายุครบ 100 ปี เมื่อวันที่ 17 พฤษภาคม พ.ศ.2568 ซึ่งเรียบเรียงขึ้นจากประสบการณ์ของ นายแพทย์พงษ์พัฒน์ ปธานวนิช ประธานกรรมการบริหาร บริษัท โรงพยาบาลมหาชัย จำกัด (มหาชน) และกรรมการผู้จัดการโรงพยาบาลเมดพาร์ค ซึ่งได้มีโอกาสดูแลนายแพทย์บรรลุ หลังจากที่ท่านเจ็บป่วยด้วยอาการสโตรกอย่างรุนแรง
หนังสือเล่มนี้ มิได้เป็นเพียงหนังสือชีวประวัติที่ถ่ายทอดเรื่องราวตั้งแต่วัยเด็กจนถึงวัยชรา แต่ยังสอดแทรกสัจธรรม ปรัชญา ในการใช้ชีวิต รวมไปถึงแนวทางการดูแลผู้สูงอายุแบบองค์รวม ซึ่งผู้อ่านสามารถปฏิบัติตามได้จริง และเห็นผลลัพธ์ที่จับต้องได้
บทที่ ๑ เด็กบ้านนอกผู้บรรลุ
ชีวิตที่น่าทึ่งของ นพ. บรรลุ ศิริพานิช เด็กกำพร้าจากร้อยเอ็ดที่ก้าวข้ามความยากลำบากสู่การเป็นนายแพทย์ผู้บุกเบิกและอุทิศตนเพื่อสังคม แม้จะอยากเรียนกฎหมายแต่โชคชะตาพาให้เป็นหมอศิริราชรุ่นสงครามโลก ท่านเป็นผู้อำนวยการโรงพยาบาลคนแรกของโรงพยาบาลจังหวัดมหาสารคามและสระบุรี (รวม 21 ปี) ปฏิเสธโอกาสในอเมริกาเพื่อกลับมารักษาคนบ้านนอก และหลังเกษียณก็โด่งดังในฐานะ “หมอเปาบุ้นจิ้น” ที่กล้าหาญตรวจสอบคดีทุจริตยาจนเป็นคดีประวัติศาสตร์ เรื่องราวนี้สะท้อนถึงความมุ่งมั่น ซื่อตรง และจิตวิญญาณของผู้รับใช้ประชาชนอย่างแท้จริง
บทที่ ๒ สัจธรรมชีวิตกับแนวคิดปฎิบัติ
“สัจธรรมชีวิต” และแนวคิดการดูแลตัวเองอย่างลึกซึ้ง ผ่านมุมมองของ นพ. บรรลุ ศิริพานิช โดยเปรียบเทียบชีวิตกับ “ต้นไม้ใหญ่” ที่มีเกิด เติบโต และร่วงโรย ท่านเน้นย้ำถึงความสำคัญของการใช้ชีวิตอย่างมีคุณค่าและ “ตนเป็นที่พึ่งแห่งตน”
หัวใจสำคัญคือการเตรียมตัวให้พร้อมก่อนวัยชรา ด้วยหลักปฏิบัติที่เรียบง่ายแต่ทรงพลัง “กินให้น้อย ต่อยให้มาก” (รับประทานอาหารพอเหมาะและออกกำลังกายสม่ำเสมอ) บทเรียนสำคัญคือ แม้แต่หมอก็ละเลยสุขภาพได้ ท่านเคยป่วยหลอดเลือดหัวใจตีบ ทำให้ต้องเปลี่ยนพฤติกรรมอย่างเคร่งครัด ทั้งเลิกบุหรี่ สุรา ควบคุมน้ำหนัก และฝึกสมาธิ ซึ่งท่านเทียบเคียงกับการเตรียมพร้อมเพื่อ “ชนะสงคราม” ในวัยชรา
บทที่ ๓ ยามที่ต้องพึ่งพา - พลังของครอบครัว
พลังของ “ครอบครัว” ในการดูแล นพ. บรรลุ ศิริพานิช หลังประสบภาวะ เส้นเลือดสมองตีบ ขณะอายุ 93 ปี สะท้อนภาพการดูแลผู้สูงอายุอย่างครบถ้วน โดยลูก ๆ ได้เปลี่ยนบ้านให้เป็นสถานบำบัดเต็มรูปแบบ และตัดสินใจเลือกให้อาหารผ่านท่อทางหน้าท้องแทนสายยางทางจมูก เพื่อความสุขสบายของผู้ป่วย บทนี้เน้นย้ำความสำคัญของการฟื้นฟูอย่างต่อเนื่อง ทั้งกายภาพบำบัด กิจกรรมบำบัด และการฝึกสมอง แม้ท่านจะเจอกับวิกฤตสุขภาพหลายครั้ง แต่ด้วยกำลังใจที่แข็งแกร่ง และการดูแลอย่างใกล้ชิดจากลูก ๆ และทีมพยาบาล ทำให้ท่านกลับมาแข็งแรงขึ้นอย่างน่าประทับใจ สามารถกลับไปทำกิจกรรมนอกบ้านและเดินทางไป “บ้านริมน้ำ” สถานที่โปรดได้อีกครั้ง ครอบครัวได้เรียนรู้ว่า ความใส่ใจ การทำตารางบันทึกสุขภาพ และการเลือกพยาบาลที่มีจิตวิทยา คือ ยารักษาโรคที่ดีที่สุด สําหรับผู้สูงอายุ
บทที่ ๔ ความเอื้ออาทรจากบุคลากรทางการแพทย์
เรื่องราวของความ “เอื้ออาทรจากบุคลากรทางการแพทย์” ที่ผนึกกำลังกับครอบครัวในการดูแล นพ. บรรลุ ศิริพานิช ในยามเจ็บป่วย โดยเน้นการ คืนคุณภาพชีวิต ทั้งร่างกายและจิตใจ หัวใจของการดูแลคือการ สร้างแรงบันดาลใจและเป้าหมายร่วมกัน เช่น เป้าหมายที่ นพ. บรรลุ จะต้องมีอายุถึงร้อยปีและกลับมาเขียนหนังสือให้ได้ ทีมกายภาพบำบัดใช้จิตวิทยาในการเข้าหา (เช่น คุยเรื่องเพลงที่ชอบ) และปรับวิธีการทำงานจากสั่งการมาเป็นการ ขอความร่วมมือ เพื่อกระตุ้นให้คนไข้ทำกิจกรรมอย่างต่อเนื่องแม้จะ “ดื้อ” ในบางครั้ง สิ่งสำคัญที่สุดคือการค้นหาความต้องการที่แท้จริงของผู้สูงอายุ (เช่น การได้ไปเที่ยวสระบุรี หรือการเขียนหนังสือ) การดูแลจึงขยายขอบเขตไปถึงการช่วยท่านถ่ายทอดความคิด ผ่านการสัมภาษณ์และเรียบเรียงโดยพยาบาล ทำให้ท่านยังคงรู้สึกมีคุณค่าและสามารถสร้างประโยชน์ต่อสังคมได้ แม้ร่างกายจะไม่เอื้ออำนวย
นพ. บรรลุ ได้ฝากหลักการใช้ชีวิตหลังป่วยไว้ว่า ออกกำลังกายสม่ำเสมอ กินอาหารตรงเวลา ฝึกคิดฝึกทำ และนอนพักให้เพียงพอ พร้อมเน้นย้ำเรื่อง วินัย และ ความอดทน เพื่อให้มีชีวิตที่ยืนยาวและไม่เป็นภาระแก่ใคร
บทที่ ๕ สายใยสายสัมพันธ์ - พันธกิจที่ถูกส่งต่อ
บทนี้เผยให้เห็น “สายใยสายสัมพันธ์” ที่ลึกซึ้งระหว่าง นพ. บรรลุ ศิริพานิช (อาจารย์/ผู้ป่วย) กับ นพ. พงษ์พัฒน์ ปธานวนิช (ศิษย์/ผู้บริหารโรงพยาบาลเมดพาร์ค) ซึ่งเป็นพลังสำคัญที่ช่วยให้ท่านสู้กับอาการป่วย
นพ. พงษ์พัฒน์ ผู้ซึ่งได้รับการดูแลจาก นพ. บรรลุ ตั้งแต่วัยเด็ก ได้เป็นผู้ผลักดันให้ท่าน “สู้ต่อ” และกำหนดเป้าหมายชีวิต แม้ในยามป่วยหนัก โดยใช้คติที่ติดไว้ข้างเตียงว่า “อดทน มีวินัย ไม่ดื้อ” ซึ่งกลายเป็นหลักปฏิบัติในการดูแลผู้สูงอายุของโรงพยาบาล ความสัมพันธ์นี้ขยายไปสู่ “พันธกิจที่ถูกส่งต่อ” โดย นพ. บรรลุ ได้เข้ามาเป็นประธานกรรมการบริษัทและที่ปรึกษาของโรงพยาบาลมหาชัยและเมดพาร์คหลังเกษียณ ท่านย้ำเตือนบุคลากรทางการแพทย์เสมอว่า “คนป่วยที่ไม่สมควรตาย เราต้องดูแลให้ดีที่สุด ไม่ให้เขาตาย” และโรงพยาบาลเอกชนที่ดีควรเป็น “ทางเลือกที่สอง” ที่ทุกคนเข้าถึงได้ มีคุณภาพ และค่าใช้จ่ายเหมาะสม
บทที่ ๖ เมื่อวัยใกล้ร้อย - บุญของลูกทุกคน
บทสุดท้ายนี้เน้นย้ำถึง “บุญของลูกทุกคน” ที่ได้ดูแล นพ. บรรลุ ในวัยใกล้ 100 ปี ซึ่งมาจากการวางแผนชีวิตอย่างรอบคอบของท่านเอง ทั้งเรื่องการเงินและการสร้าง “ครอบครัวขยาย” ที่ผูกพัน นพ. บรรลุ เป็น นักวางแผนตัวยง (Well Prepared Win the War) โดยการสร้างอพาร์ตเมนต์ เตรียมบ้านพักชั้นเดียวสำหรับผู้สูงอายุ และแบ่งทรัพย์สินอย่างยุติธรรม ที่สำคัญที่สุดคือการทำ หนังสือแสดงเจตนา (Living Will) เพื่อให้ลูกหลานปฏิบัติต่อวาระสุดท้ายของชีวิตได้อย่างถูกต้องและสบายใจ
แม้สมรรถภาพทางกายจะลดลง แต่การดูแลจิตใจยังคงสำคัญ ครอบครัวเรียนรู้ว่าการมี “เป้าหมายในชีวิต” ไม่ว่าจะเล็กน้อย (เช่น การได้ไปเที่ยวสระบุรี) การมีกิจกรรมที่ไม่น่าเบื่อ และเพียงแค่ลูกหลาน “มาอยู่เป็นเพื่อนให้เห็นหน้า” ก็ทำให้ท่านมีความสุขมาก การดูแลนี้กลายเป็น บทเรียนล้ำค่า สำหรับลูกหลานในการเตรียมพร้อมรับมือกับสังคมสูงวัย และการให้เกียรติผู้ใหญ่ในยามที่ต้องพึ่งพาผู้อื่น
นี่คือเรื่องราวเพียงบางส่วนของชีวิต นายแพทย์บรรลุ ศิริพานิช ตลอดชีวิตอันยาวนานของท่านเต็มไปด้วยการต่อสู้ การวางแผน และการส่งต่อคุณค่าอันยิ่งใหญ่สู่ครอบครัวและสังคม ขอเชิญทุกท่านร่วมเรียนรู้ สัจธรรมแห่งชีวิต หลักคิด “ตนเป็นที่พึ่งแห่งตน” และพลังแห่งความรักความกตัญญูของครอบครัวที่ดูแลท่านในยามสูงวัย โดยเนื้อหาฉบับเต็มเปรียบเสมือน “คู่มือผู้สูงอายุ” ที่จะมอบแรงบันดาลใจและบทเรียนอันล้ำค่าสำหรับการใช้ชีวิต การเตรียมตัวเข้าสู่วัยชรา และการเป็นพลเมืองที่ดี
ท่านสามารถดาวน์โหลดหนังสือชีวประวัติฉบับเต็ม เพื่อสัมผัสเส้นทางชีวิตที่เปี่ยมด้วยความหมายของ นพ. บรรลุ ศิริพานิช และเก็บเกี่ยวภูมิปัญญาของท่านเพื่อนำไปใช้ในชีวิตของตัวคุณเอง