ปวดหัว จากลิ่มเลือดอุดตันหลอดเลือดดำในสมอง
ปวดหัว หรือปวดศีรษะ อาการสามัญประจำบ้านที่ไม่ว่าใครก็ต้องมีประสบการณ์ปวดกันมาบ้าง ไม่ว่าจะปวดมากปวดน้อย ปวดข้างเดียว ปวดเข้าเบ้าตา ปวดทั่วใบหน้า สารพัดปวด ซึ่งอาการเหล่านี้มีสาเหตุหลากหลาย หนึ่งในนั้นก็คือ ลิ่มเลือดอุดตันหลอดเลือดดำในสมอง พญ. จุฑาณัฐ ยศราวาส อายุรแพทย์เฉพาะทางด้านระบบประสาทและสมอง จะพาไปรู้จักกับภาวะดังกล่าว พร้อมวิธีการรักษา
รู้จักภาวะ ลิ่มเลือดอุดตันหลอดเลือดดำในสมอง
ลิ่มเลือดอุดตันหลอดเลือดดำในสมอง คือ ภาวะที่เกิดลิ่มเลือดไปอุดตันไซนัสหลอดเลือดดำในสมอง ซึ่งความภาวะดังกล่าว อาจก่อให้เกิดความพิการหรือเสียชีวิตได้เลย คุณหมอจุฑาณัฐอธิบายว่า
“ระบบหลอดเลือดดำในสมอง จะมีหน้าที่รับเลือดที่ผ่านจากการใช้งานแล้วจากเซลล์สมอง ซึ่งประกอบไปด้วยคาร์บอนไดออกไซด์ และของเสียต่าง ๆ เพื่อนำไปฟอกที่ปอดให้กลายเป็นเลือดดี และเลือดดีนี้เอง จะประกอบไปด้วยออกซิเจน และสารอาหารต่าง ๆ เพื่อกลับมาเลี้ยงสมองอีกครั้งผ่านทางหลอดเลือดแดงสมอง
“หากเกิดมีการอุดตันที่หลอดเลือดดำขึ้น จะส่งผลให้เลือดเสียไม่สามารถไหลกลับไปฟอกที่ปอดได้ ทำให้แรงดันภายในหลอดเลือดดำเพิ่มมากขึ้นเรื่อย ๆ จนบ่อยครั้ง แรงดันภายในกะโหลกศีรษะจะสูงขึ้นได้”
และแรงดันภายในกะโหลกศีรษะนี้เอง ที่อาจทำให้เนื้อสมองบางส่วนได้รับความเสียหาย ทำให้มีอาการปวดหัวมากขึ้นเรื่อย ๆ
อาการปวดหัว จากลิ่มเลือดอุดตันหลอดเลือดดำสมอง มีข้อสังเกตอย่างไร
อาการปวดศีรษะที่เกิดจากความดันในกะโหลกศีรษะสูงขึ้น มักมาพร้อมอาการตาพร่ามัว สติ ความรับรู้ลดลง บางรายเสียการทรงตัว มีอาการชัก และหมดสติได้
“หากมีการอุดตันเล็กน้อย หรืออุดตันในหลอดเลือดดำเส้นเล็ก ๆ ผู้ป่วยอาจจะมีอาการปวดศีรษะที่ไม่จำเพาะเจาะจง เช่น ลักษณะเหมือนปวดตึงกล้ามเนื้อทั่ว ๆ ไป บ้างก็ปวดแบบไมเกรนได้ แต่ถ้าหากมีการอุดตันที่ค่อนข้างเยอะ ผู้ป่วยอาจปวดศีรษะแบบรวดเร็ว รุนแรง และฉับพลันขึ้นมาทันทีทันใด อาการปวดจะอยู่ตำแหน่งเดิมตลอดเวลา พอนอนลงแล้วปวดมากขึ้น หากหลับไปแล้วต้องตื่นขึ้นมากลางดึกเพราะปวด”
อาการที่เกิดขึ้น คุณหมอบอกว่า มักบรรเทา หรือดีขึ้นเมื่อลุกขึ้นมานั่ง แต่การไอ จาม เบ่งอุจจาระ หรือว่าออกแรง อาจทำให้อาการปวดศีรษะเพิ่มมากขึ้น รวมไปถึงอาการอ่อนแรง ปากเบี้ยว พูดไม่ชัด และมีอาการอื่น ๆ ที่กล่าวไปข้างต้นนั่นเอง
ใครเสี่ยง ลิ่มเลือดอุดตันหลอดเลือดดำสมองบ้าง
สำหรับกลุ่มเสี่ยงของภาวะลิ่มเลือดอุดตันหลอดเลือดดำสมองนั้น ได้แก่ สตรีมีครรภ์ คนที่ใช้ฮอร์โมนหรือยาคุมกำเนิด คนที่เพิ่งประสบอุบัติเหตุ หรือว่าเพิ่งผ่าตัด คนที่มีการติดเชื้ออยู่เดิม มีโรคมะเร็งอยู่เดิม คนที่ใช้สารเสพติด รวมไปถึงกลุ่มผู้ป่วยที่มีโรคการแข็งตัวของเลือดผิดปกติ หากใครก็ตามที่สงสัยว่าตัวเองอยู่ในกลุ่มเสี่ยง หรือมีอาการน่าสงสัย อาจจะต้องมาพบแพทย์เพื่อตรวจคัดกรอง ทำเอกซเรย์คอมพิวเตอร์สมองและหลอดเลือดสมอง (CT Scan) หรือเอกซเรย์แม่เหล็กไฟฟ้าสมองและหลอดเลือดสมอง (MRI) เพื่อประเมินรอยโรคและความรุนแรงของโรค
จะรักษาภาวะลิ่มเลือดอุดตันหลอดเลือดดำสมองอย่างไร
เมื่อเกิดภาวะหลอดเลือดดำสมองอุดตัน การรักษาหลัก ๆ คือ การใช้ยาละลายลิ่มเลือด และแก้ไขที่สาเหตุ เช่น หากผู้ป่วยใช้ยาฮอร์โมนอยู่ หรือใช้สารเสพติด ก็ให้หยุดการใช้
ในกรณีที่มีอาการรุนแรง เช่น เกิดอาการสมองบวมและเลือดออก วิธีรักษาก็จะซับซ้อนขึ้น โดยอาจพิจารณาการสวนหลอดเลือด นำลิ่มเลือดออกมา บางกรณีก็อาจจำเป็นต้องผ่าตัดเพื่อลดความดันในกะโหลกศีรษะ
คำแนะนำเมื่ออยู่ในช่วงรักษาภาวะลิ่มเลือดอุดตันหลอดเลือดดำสมอง
ในผู้ที่ต้องได้รับการรักษาภาวะลิ่มเลือดอุดตันหลอดเลือดดำสมองด้วยการทานยาละลายลิ่มเลือด เลือดจะออกง่าย และหยุดไหลช้า ควรระวังการใช้ของมีคม ในกรณีที่มีแผล เลือดออก อาจจะต้องกดแผลนานกว่าปกติกว่าเลือดจะหยุดไหล
นอกจากนี้แนะนำให้สังเกตสีอุจจาระด้วย ถ้าหากมีการถ่ายเป็นเลือด ถ่ายดำ อาจหมายถึงมีเลือดออกที่อวัยวะภายใน ควรรีบมาพบแพทย์ และหากผู้ป่วยมีโรคอื่นร่วมด้วย แนะนำให้แจ้งแพทย์ว่ารับประทานยาละลายลิ่มเลือดอยู่
ภาวะลิ่มเลือดอุดตันหลอดเลือดดำสมอง เป็นภาวะที่อันตราย และอาจก่อให้เกิดอาการปวดศีรษะ ที่บางคนอาจเข้าใจว่าเป็นอาการปวดทั่ว ๆ ไป ดังนั้น เมื่อมีอาการปวดศีรษะ ควรสังเกตอาการอื่น ๆ ข้างเคียง หากรู้สึกว่าตัวเองเข้าข่ายมีลิ่มเลือดอุดตันหลอดเลือดดำสมอง ควรปรึกษาแพทย์เฉพาะทางเพื่อรับการวินิจฉัยและการรักษาอย่างทันท่วงที
