ศัลยกรรมปลูกผม ไม่ใช่แค่สวยงาม แต่คือความมั่นใจ และคุณภาพชีวิต
ผมร่วง ผมบาง หัวล้าน ปัญหาสุขภาพเส้นผมที่ฟังดูเหมือนจะเป็นเรื่องเล็ก ๆ ที่ธรรมดา แต่แท้จริงแล้วเป็นปัญหาที่กระทบกับความมั่นใจ และส่งผลต่อการดำเนินชีวิตของคนมากกว่าที่คิด และที่สำคัญที่สุด ปัญหานี้เป็นสิ่งที่เกิดขึ้นได้กับคนทุกเพศ ทุกวัย
ซึ่งในปัจจุบันนี้จะเห็นได้ว่า มีวิธีการในการรักษา บรรเทา ปัญหาผมร่วง ผมบาง หัวล้านอยู่หลากหลายมากวิธี ไม่ว่าจะเป็น ยารักษาผมร่วง เลเซอร์รักษาผมร่วง หมวกปลูกผม รวมทั้งการรักษาที่น่าจะเป็นวิธีการที่รู้จักกันมากที่สุดอย่างการทำศัลยกรรมปลูกผม ที่เรียกกันติดปากว่า ปลูกผม ซึ่งใน Special Scoop ครั้งนี้ได้มีโอกาสเจาะลึกในประเด็นเกี่ยวกับ ศัลยกรรมปลูกผม กับแพทย์ที่เป็นผู้บุกเบิกของวงการนี้ นพ.ดำเกิง ปฐมวาณิชย์ ที่จะมาให้ข้อมูลที่เป็นประโยชน์กับผู้ที่กำลังตัดสินใจรักษาปัญหา ผมร่วง ผมบาง หัวล้าน
ปลูกผมถาวร ไม่ใช่ทุกคนที่ควรปลูก
“เมื่อมีปัญหาผมร่วง ผมบาง หัวล้าน คนไข้หลายคนมักจะมองไปที่การปลูกผมเป็นทางเลือกแรกทันที ซึ่งจริง ๆ แล้วการปลูกผมแทบจะเป็นขั้นตอนสุดท้ายของการรักษา สิ่งสำคัญจริง ๆ ที่ควรทำคือให้แพทย์ทำการตรวจวินิจฉัยก่อน ว่าสาเหตุของปัญหานั้นคืออะไร ควรทำการรักษาด้วยวิธีไหนที่จะเหมาะสมกับปัญหาและอาการของคนไข้ที่สุด”
การปลูกผม แม้จะมีชื่อว่าปลูก แต่จริง ๆ แล้วคือการผ่าตัดย้ายกอเซลล์รากผม หรือที่เรียกว่ากราฟผมที่มีสุขภาพดี จากบริเวณที่มีผมหนาแน่น เช่นด้านหลัง หรือด้านข้างศีรษะ นำมาปลูกทดแทนในบริเวณที่มีปัญหา ไม่ใช่การปลูกให้ผมงอกขึ้นมาใหม่จากศูนย์ จึงทำให้การปลูกผมไม่ควรทำทันทีให้กับผู้มีปัญหาผมร่วง ผมบาง แพทย์จะต้องทำการประเมิน ตรวจวินิจฉัยอย่างละเอียด เพื่อประเมินว่าปัญหาผมร่วง ผมบาง ของคนไข้แต่ละรายเกิดจากอะไร
“โดยส่วนมาก 96% ของคนผมร่วง เกิดจากพันธุกรรม ซึ่งสามารถรักษาได้ด้วยการปลูกผม แต่ถ้าเป็นปัญหาอื่นเช่น ผมร่วงจากระบบภูมิคุ้มกัน เอาไปปลูกยังไง ก็ร่วงหมดอยู่ดี ซึ่งกลับกัน ถ้ารักษาเขาด้วยยาตรงกับปัญหา เมื่อเขาหาย เดี๋ยวผมก็งอกกลับมาได้ใหม่ตามปกติ ดังนั้น จะมาปลูกผม ควรพบแพทย์เพื่อวินิจฉัยก่อนครับ”
Good Candidate คุณสมบัติของผู้ที่เหมาะสมในการปลูกผม
“สิ่งสำคัญที่สุดของแพทย์ปลูกผม คือต้องตัดสินใจได้ว่า เมื่อมีคนไข้อยากมาปลูกผม เราควรจะทำให้เขาหรือไม่ ถ้าหากทำให้เขาแล้ว จะดีกับเขาหรือไม่ และต้องแจ้งให้คนไข้ทราบตามตรง ซื่อตรงกับคนไข้เสมอ”
คุณสมบัติของผู้ที่เหมาะสมจะรับการปลูกผม หรือที่เรียกว่า Good Candidate ในมุมมองของคุณหมอดำเกิง อย่างแรกเลยคืออายุ แม้อาการผมร่วง ผมบาง หัวล้าน จะพบได้ในคนทุกเพศ ทุกวัยก็ตาม แต่โดยมาตรฐานทางการแพทย์แล้ว โดยทั่วไปมักจะไม่ปลูกผมให้คนไข้ที่อายุน้อยกว่า 25 ปี ยกเว้นกรณีที่ผู้ป่วยมีศีรษะล้านแล้ว อาจจะพิจารณาเป็นราย ๆ ไป แล้วแต่ดุลยพินิจของแพทย์แต่ละท่าน โดยอายุต่ำกว่า 25 ปีอาจจะพิจารณาการรักษาด้วยยาก่อน
และถัดมาเป็นสิ่งที่สำคัญที่สุด คือประวัติหัวล้าน ผมบาง ผมร่วงของคนในครอบครัว เพราะ 96% ของคนหัวล้านนั้น มีที่มาจากพันธุกรรม และลักษณะรูปแบบของอาการผมร่วง หัวล้าน จะมีรูปแบบที่ถอดจากบรรพบุรุษ ถ้าเป็นผู้ชายจะเรียกว่า ศีรษะล้านแบบผู้ชาย (Male Pattern Baldness) หากเป็นผู้หญิงจะเรียกว่า ผมบางกรรมพันธุ์ในผู้หญิง (Female Pattern Hair Loss) ซึ่งรูปแบบ หรือแพทเทิร์นที่เกิดขึ้นในรุ่นของบรรพบุรุษ ก็จะมีโอกาสสูงมากที่จะเกิดขึ้นกับคนไข้ในรุ่นปัจจุบัน ซึ่งการรู้รูปแบบ หรือลักษณะของอาการผมร่วง ผมบาง หัวล้าน จะช่วยให้แพทย์สามารถทำนาย และวางแผนในการรักษาได้อย่างแม่นยำ ตรงจุด มีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้นในระยะยาว
นอกจากนี้ ยังมีปัจจัยสำคัญอีกอย่างนั่นคือ ปริมาณผมดีที่เหลืออยู่ คุณหมอดำเกิงเปรียบเส้นผมที่มีสุขภาพดีที่เหลืออยู่ว่า นี่คือเมล็ดพันธุ์ สำหรับการใช้ในการปลูกผม หากคนไข้มีผมที่สุขภาพไม่ดีเกิน 30% ก็จะทำให้ถูกพิจารณาว่าคนไข้ ไม่ใช่ Good Candidate สำหรับการปลูกผม
FUE FUT ทั้งโลกใช้เทคนิคปลูกผมเดียวกัน แต่สิ่งที่ทำให้ผลลัพธ์แตกต่างคือประสบการณ์ของแพทย์และทีมงาน
“เทคนิคการทำศัลยกรรมปลูกผม โดยมาตรฐานแล้วทุกคนก็ทำเหมือนกัน ก็คือ FUE กับ FUT แต่ประสบการณ์ของแพทย์ก็จะทำให้ผลลัพธ์ต่างกัน อย่างผมที่เป็นศัลยแพทย์ ประสบการณ์ในการตัด เย็บ ก็จะช่วยให้รู้วิธีหลบ เลี่ยง ทำให้ไม่เกิดผลข้างเคียง ทำให้รอยแผลเนียน ผลลัพธ์ที่ได้ออกมาก็จะเป็นที่น่าพึงพอใจ”
เทคนิคในการปลูกผม ก็เป็นอีกหนึ่งสิ่งสำคัญ ที่แพทย์ผู้ทำการปลูกผมจะต้องพิจารณาว่าคนไข้ที่มาทำการรักษา ควรใช้เทคนิคใดในการปลูกผม โดยเทคนิคมาตรฐานที่นิยมใช้กันทั่วโลกได้แก่ การปลูกผมแบบ FUE (Follicular Unit Excision) เป็นเทคนิคที่เก็บกอผมด้วยการเจาะเก็บเป็นจุดเล็ก ๆ กระจายตัวทั่ว ๆ กัน โดยไม่ทำให้ผมคนไข้ดูบางลง และ FUT (Follicular Unit Hair Transplant) เป็นเทคนิคที่เก็บเส้นผมด้วยการผ่าตัดหนังศีรษะออกมาเป็นแผ่นแคบแต่ยาว เพื่อเก็บจำนวนกราฟผมในปริมาณมาก ซึ่งเทคนิคนี้จำเป็นจะต้องใช้ประสบการณ์และฝีมือของแพทย์ผู้ผ่าตัด เช่นเดียวกับเทคนิค COMBO ที่เป็นการผสมผสานการใช้เทคนิคทั้ง FUE และ FUT ร่วมกัน ซึ่งยังมีแพทย์จำนวนน้อยที่สามารถทำเทคนิคนี้ได้ และจำเป็นจะต้องอาศัยความพร้อมของทีมงานปลูกผมที่มีประสบการณ์สูงอีกด้วย
เวชศาสตร์ฟื้นฟู นาโนแฟต และ SVF อนาคตในการรักษาเส้นผมที่ไม่เคยหยุดพัฒนา
“การรักษาผมร่วง ผมบาง ยังคงมีการพัฒนาการอย่างต่อเนื่องเสมอ ในปัจจุบันนี้ เรามีการทดลองใช้เวชศาสตร์ชะลอวัยเข้าร่วมกับการรักษามาสักพักแล้ว ไม่ว่าจะเป็นการใช้สเต็มเซลล์ หรือ PRP แต่ก็ยังต้องพัฒนากันต่อไป ซึ่งในขณะเดียวกันก็มีการพัฒนายารักษาผมร่วงใหม่ ๆ อย่างเช่น PP405 ที่เป็นเหมือนความหวังใหม่กำลังจะมาในอนาคต แต่เราก็ต้องรอดูเรื่องของผลข้างเคียงในระยะยาวเช่นกัน”
เทรนด์ของการรักษาปัญหา ผมร่วง ผมบาง หัวล้าน ในปัจจุบันนี้ นอกจากการปลูกผมแล้ว ยังมีการพัฒนาแนวทางในการรักษาอื่น ๆ ที่ได้รับความสนใจอยู่หลากหลายอย่าง เช่นการฉีดนาโนแฟต (Nano Fat) การฉีด SVF (Stromal Vascular Fraction), การฉีด Exosome หรือการฉีด PRP ที่คาดหวังในการใช้ Growth Factor ในการกระตุ้นการผลิตเซลล์รากผมให้เกิดใหม่ ซึ่งผลลัพธ์ที่ได้นั้นคือสามารถช่วยลดการอักเสบที่ทำให้ผมหลุดร่วงได้จริง แต่ในแง่ของการเพิ่มเซลล์รากผมใหม่ ยังคงต้องรอการพัฒนาต่อไปในอนาคต
และในขณะเดียวกัน ก็มีการพัฒนายารักษาผมร่วงใหม่ ๆ ซึ่งคุณหมอดำเกิงได้ยกตัวอย่างยาที่มีชื่อว่า PP405 ที่คาดหวังว่าจะช่วยในการยับยั้งอาการผมร่วง และกระตุ้นให้ผมใหม่หนาขึ้น แข็งแรงขึ้น รวมถึงคาดหวังผลลัพธ์ในระดับที่ทำให้คนที่หัวล้านไปแล้ว สามารถมีผมงอกกลับขึ้นมาใหม่ได้ แต่ผลลัพธ์นั้นยังไม่ได้การันตีความสำเร็จ เนื่องจากยังอยู่ในขั้นตอนทดลอง และยังต้องรอดูผลข้างเคียงของการใช้งานในระยะยาวด้วย ว่ามีความปลอดภัย มากน้อยเพียงใด นอกจากนี้ยังมีการใช้เลเซอร์จากคลื่นแสงความถี่ต่ำ หรือ LLLT (Low Level Laser Therapy) ที่ช่วยทำให้เส้นผมอยู่ในระยะเติบโตยาวนานขึ้น ช่วยให้เลือดมาหล่อเลี้ยงได้ดีขึ้น และจะดียิ่งขึ้นเมื่อใช้ร่วมกับยารักษาผมร่วงเช่น Minoxidil และ Finasteride
การปลูกผมในโรงพยาบาล ช่วยยกระดับความปลอดภัยและเพิ่มความมั่นใจให้กับคนไข้
“ถ้าสถานที่ผ่าตัดปลูกถ่ายเส้นผมอยู่ในสภาพแวดล้อมของโรงพยาบาล ข้อดีสำคัญคือความปลอดภัย ถ้าเกิดเหตุที่ไม่คาดคิด ก็มีแพทย์เฉพาะทางด้านอื่นพร้อมช่วยเหลือ รวมถึงหากคนไข้มีโรคประจำตัวอื่น ๆ ก็สามารถปรึกษาแพทย์เฉพาะทางด้านอื่น ๆ ก่อนทำการปลูกผม”
การเลือกสถานที่ และเลือกแพทย์ที่จะปลูกผมก็เป็นอีกหนึ่งสิ่งที่สำคัญสำหรับคนไข้ เพราะเงื่อนไขสุขภาพร่างกายของคนไข้แต่ละคนไม่เหมือนกัน หากคนไข้มีปัญหาสุขภาพอย่างเช่น โรคหัวใจ โรคเบาหวาน และต้องการการดูแลเป็นพิเศษ มีความกังวลใจ การเลือกทำการปลูกผมที่โรงพยาบาล อย่างเช่น ศูนย์ปลูกถ่ายเส้นผม โรงพยาบาลเมดพาร์คก็จะสามารถช่วยลดความเสี่ยงหากเกิดเหตุที่คาดไม่ถึง เพราะสภาพแวดล้อมของความเป็นโรงพยาบาล พร้อมสำหรับการส่งเคสผู้ป่วยต่อให้กับแพทย์เฉพาะทางในทุกสาขาโรค นอกจากนี้ ยังเหมาะกับผู้ป่วยที่กังวลเรื่องความเจ็บปวด ต้องการทำการปลูกผมโดยใช้ยาสลบร่วมด้วย ก็สามารถทำได้ เพราะที่โรงพยาบาลนั้น มีทีมวิสัญญีแพทย์พร้อมดูแลเสมอ
“ปลูกผมก็เหมือนกับปลูกต้นไม้เลยครับ กว่ามันจะขึ้น กว่าจะดูดีใช้เวลาก็ตั้งปีนึง 4 เดือนแรกนี่คนไข้กังวลกันทุกคน เพราะมันยังไม่เห็นผล เสียเงินแล้ว เจ็บตัวด้วย เราก็ต้องคอยให้กำลังใจ ให้เขาเชื่อมั่น คอยติดตามผลการรักษาอย่างใกล้ชิดเสมอครับ”
