SOS สัญญาณเตือน! แผลในกระเพาะอาหาร รู้ทันก่อนกระเพาะพัง
แผลในกระเพาะอาหาร คือ แผลเปิดที่เกิดขึ้นในผนังกระเพาะอาหาร หรือลำไส้เล็กส่วนต้น ก่อให้เกิดอาการปวดท้อง แสบท้อง ปวดแปลบ ๆ และอาจมีเลือดออกได้ และสาเหตุที่พบได้บ่อยที่สุด คือ การติดเชื้อแบคทีเรีย Helicobacter pylori (H. pylori) รวมไปถึงการใช้ยาต้านการอักเสบที่ไม่ใช่สเตียรอยด์ (NSAIDs) เป็นเวลานาน อาทิ ไพรอกซิแคม ไมรอกซิแคม ไอบูโพรเฟน โซเดียมแนพรอกเซน
ประมาณ 5-10% ของคนทั่วโลก จะมีแผลในกระเพาะอาหาร โดยสามารถเกิดขึ้นได้ในคนทุกวัย พบทั่วไปในผู้ใหญ่วัยกลางคน และพบในเพศชายมากกว่าเพศหญิง
แผลในกระเพาะอาหารเกิดจากอะไร
หลายคนมีความเชื่อว่าการกินอาหารรสจัด เผ็ด ๆ เปรี้ยว ๆ น้ำอัดลมซ่า ๆ จะกัดกระเพาะอาหาร ทำให้เกิดมีแผลในกระเพาะอาหารได้ รวมไปถึงเครียดมาก ๆ จะทำให้เป็นโรคกระเพาะอาหารอักเสบ ที่เรียกกันว่า “เครียดลงกระเพาะ” แต่ความจริงแล้ว ไม่ใช่แบบนั้น
ความเครียดและอาหารรสเผ็ด ไม่ได้ทำให้เกิดแผลในกระเพาะอาหาร แต่สามารถทำให้มีอาการมากขึ้น หากมีแผลในกระเพาะอาหารอยู่แล้ว สาเหตุหลักจึงเป็นสิ่งที่กล่าวมาข้างต้น นั่นก็คือการติดเชื้อแบคทีเรีย H. pylori และการกินยา NSAIDs ต่อเนื่องเป็นเวลานาน
กินเผ็ดแล้วปวดท้อง เกี่ยวไหม
อาหารรสเผ็ด ไม่ทำให้เกิดแผลในกระเพาะอาหาร แต่ก็สามารถกระตุ้นอาการปวดท้องในบางคนได้ การกินอาหารเผ็ดบ่อย ๆ สามารถกระตุ้นอาการของระบบทางเดินอาหารส่วนบนในคนที่มีปัญหาอาหารไม่ย่อยได้ และในคนที่เป็นโรคลำไส้แปรปรวน หรือ IBS ก็พบว่า อาหารเผ็ดอาจกระตุ้นให้อาการแย่ลงได้เช่นกัน
จะรู้ได้ยังไงว่าเป็นแผลในกระเพาะอาหาร
มากกว่า 70% ของผู้ป่วยโรคแผลในกระเพาะอาหาร จะไม่สังเกตพบอาการใด ๆ แต่อาการที่พบได้บ่อยที่สุด คืออาการปวดท้องและอาหารไม่ย่อย ซึ่งจะเป็นและอาจเกิดขึ้นหลังทานอาหาร และช่วงที่กระเพาะอาหารกำลังย่อยอาหาร อาการปวดท้องจะเป็นลักษณะปวดแสบ จุก หรือรู้สึกอิ่มแน่นร่วมด้วย
อาการปวดแสบท้องที่เกิดขึ้น เป็นความรู้สึกเมื่อกรดและเอนไซม์ในกระเพาะอาหารกัดกร่อนเยื่อบุทางเดินอาหาร บางรายอาจรู้สึกเหมือนมีอะไรมาทิ่มแทง จนสามารถระบุตำแหน่งที่ปวดได้เลย แต่กระนั้นก็อาจไม่สามารถแยกได้ว่า แผลอยู่บริเวณกระเพาะอาหารหรือลำไส้เล็กส่วนต้น
ผู้ป่วยสามารถสังเกตอาการที่เกิดในกระเพาะอาหารได้จากอาการที่แรงขึ้นในช่วงสั้น ๆ หลังทานอาหาร (ภายใน 30 นาที) เมื่อน้ำย่อยในกระเพาะอาหารมีปริมาณมากที่สุด ส่วนแผลที่เกิดในลำไส้เล็กส่วนต้น มีรายงานว่า มักมีอาการปวดจนทำให้ตื่นขึ้นมาในเวลากลางคืน และมักอยู่บริเวณต่ำจากกระเพาะอาหารลงมา ก็คือบริเวณใกล้กับสะดือ ส่วนการอักเสบของหลอดอาหาร สามารถรับรู้ได้จากอาการเสียดท้องซึ่งรุนแรงขึ้นในเวลากลางคืน
กระเพาะอาหารอักเสบ แค่ซื้อยากินยังไม่พอ ควรรักษาให้ตรงจุด
ถ้าสงสัยว่าตัวเองอาจเป็นแผลในกระเพาะอาหาร ควรไปพบแพทย์ ถึงแม้ว่ายาที่ซื้อกินเองตามร้านขายยาจะช่วยบรรเทาอาการได้ชั่วคราว แต่มันไม่สามารถรักษาแผลให้หายได้ สิ่งสำคัญคือต้องหาสาเหตุที่แท้จริงและรักษาที่ต้นเหตุ
แผลในกระเพาะอาหารที่ไม่ได้รับการรักษาอาจนำไปสู่ภาวะแทรกซ้อนร้ายแรงได้ และเป็นปัจจัยเสี่ยงของการเกิดมะเร็งกระเพาะอาหารด้วย ฉะนั้น ควรสังเกตอาการของภาวะแทรกซ้อนที่รุนแรง เช่น ปวดท้องอย่างรุนแรงไม่หาย มีเลือดปนในอุจจาระหรืออาเจียนเป็นเลือด หรือมีสัญญาณของการเสียเลือดมาก เช่น หน้าซีดและเป็นลม อย่ารีรอที่จะไปพบแพทย์เพื่อการวินิจฉัยและให้การรักษาอย่างเหมาะสม
