อาหารลดน้ำหนัก ตามเทรนด์ (Trendy Diets)
อาหารลดน้ำหนักตามเทรนด์ (Trendy diet/Fad diets) คือ เทรนด์การทานอาหารเพื่อสุขภาพตามสูตรต่าง ๆ ที่แพร่หลายตามยุคสมัยในระยะเวลาอันรวดเร็ว โดยมีจุดมุ่งหมายสำคัญเพื่อให้ผู้ที่ทานอาหารตามสูตรเหล่านี้ สามารถลดน้ำหนักลงได้อย่างรวดเร็วในระยะเวลาสั้น ๆ เทรนด์การทานอาหารแบบ Trendy diet มีหลากหลายรูปแบบ แต่ละแบบมีจุดเด่นที่การเลือกทานอาหารบางจำพวก หรืองดทานอาหารบางจำพวกเพื่อให้สามารถลดน้ำหนักส่วนเกินออกไปได้
อาหารลดน้ำหนัก ตามเทรนด์ เน้นทานอาหารอะไร?
การทานอาหารแบบ Trendy diet เน้นทานอาหารเพื่อสุขภาพเป็นหลัก อย่างไรก็ตามสูตรอาหารเหล่านี้ไม่มีผลรับรองในเชิงวิชาการจากนักโภชนาการ หรือผลการรับรองในเชิงวิทยาศาสตร์ สูตรการทานอาหารแบบ trendy diet จึงอาจส่งผลเสียต่อสุขภาพในระยะยาวได้ เนื่องจากการเลือกทานอาหารบางจำพวกหรืองดทานอาหารบางจำพวก อาจทำให้ร่างกายขาดสารอาหารที่จำเป็นต่อร่างกาย เพราะเราต่างรับรู้กันเป็นอย่างดีว่าร่างกายของคนเรานั้นควรได้รับสารอาหารให้ครบ 5 หมู่ในแต่ละวัน และเพื่อให้ผู้ที่ลดน้ำหนักโดยเลือกวิธีการทานอาหารแบบ trendy diet ได้รับสารอาหารที่ครบถ้วน นักโภชนาการ และนักกำหนดอาหารชื่อดัง จึงคิดค้น ปรับปรุง และเพิ่มสารอาหารสำคัญเพื่อเสริมคุณค่าทางโภชนาการ โดยสูตรการทานอาหารตามเทรนด์เพื่อลดน้ำหนักที่มีชื่อเสียงและได้รับความนิยม มีดังต่อไปนี้
ATKINS DIET
สูตรการทานอาหารแบบแอตกิ้นส์ ไดเอต (Atkins diet) เป็นหนึ่งในสูตรการทานอาหารเพื่อลดน้ำหนักที่มีชื่อเสียงที่สุดในโลก โดยการจำกัดปริมาณแป้งหรือคาร์โบไฮเดรต และมุ่งเน้นการทานโปรตีนและไขมันเป็นหลักเพื่อทำให้ร่างกายรู้สึกอิ่มได้นานขึ้น และช่วยให้ลดความอยากในการทานอาหารในมื้อถัด ๆ ไปได้ ผู้ที่ทานอาหารตามสูตรของแอตกิ้นส์อย่างต่อเนื่องจึงสามารถลดน้ำหนักลงได้ในระยะเวลาไม่นานเนื่องจากร่างกายได้รับปริมาณแคลอรี่ต่อวันจากคาร์โบไฮเดรทน้อยลงมาก
อย่างไรก็ตาม การทานอาหารตามสูตรของแอตกิ้นส์ อาจทำให้ร่างกายได้รับปริมาณไขมันชนิดไม่ดีมากจนเกินไปซึ่งอาจทำให้เกิดไขมันสะสมในร่างกายได้ และอาจทำให้เกิดการขาดสารอาหารจำพวกวิตามิน แร่ธาตุ ไฟเบอร์ หรือกากใยอาหารซึ่งมีอยู่มากในผักและผลไม้ จนอาจทำให้เกิดอาการท้องผูก อ่อนเพลีย ปวดศีรษะ หรือคลื่นไส้ ผู้ที่เลือกทานอาหารสูตรแอตกิ้นส์ จึงควรเลือกทานไขมันจากแหล่งอาหารที่อุดมไปด้วยไขมันชนิดดี เช่น ปลาทะเลน้ำลึกอย่าง ปลาซาร์ดีน ปลาแซลมอน หรือ ปลาทูน่า และแหล่งของวิตามิน แร่ธาตุ และไฟเบอร์ เช่น ผักไม้ และพืชตระกูลถั่ว เป็นต้น
VEGETARIAN DIET
สูตรการทานอาหารแบบมังสวิรัติ (Vegetarian diet) เป็นหนึ่งในสูตรการทานอาหารเพื่อลดน้ำหนักที่เน้นการทานผักและผลไม้เป็นหลัก และเลี่ยงการทานเนื้อสัตว์ แต่ยังสามารถทานไข่และนมได้ ในกลุ่มผู้ที่ทานอาหารแบบมังสวิรัติบางกลุ่มจะไม่ทานเนื้อสัตว์หรือผลิตภัณฑ์จากสัตว์เลย เช่น กลุ่มผู้ที่ทานอาหารแบบ Vegan diet
สูตรการทานอาหารแบบมังสวิรัติ เป็นสูตรการทานอาหารที่ได้รับความนิยมไปทั่วโลก และได้รับการพิสูจน์ว่าสามารถช่วยให้ลดน้ำหนักได้ ทั้งยังช่วยให้มีสุขภาพโดยรวมที่ดีขึ้น ช่วยลดความเสี่ยงโรคหัวใจ โรคเบาหวาน โรคความดันโลหิตสูง หรือโรคอ้วน เนื่องจากสูตรการทานอาหารแบบมังสวิรัติเน้นการทานอาหารที่มีกากใยสูง เช่น ผัก ผลไม้ ธัญพืช ถั่วเมล็ดแห้งที่อุดมไปด้วยไขมันดีที่มีประโยชน์ต่อร่างกาย มีวิตามินและแร่ธาตุ รวมถึงสารต้านอนุมูลอิสระที่ช่วยลดความเสี่ยงต่อการเกิดโรคต่าง ๆ ทั้งยังช่วยชะลอความเสื่อมของร่างกาย อย่างไรก็ตาม สูตรการทานอาหารแบบ Vegetarian diet อาจทำให้ร่างกายขาดธาตุเหล็ก และวิตามิน B12 ซึ่งได้รับจากเนื้อสัตว์เป็นหลัก ดังนั้นผู้ที่ลดน้ำหนักโดยการทานอาหารแบบมังสวิรัติควรเลือกการทานแบบที่สามารถทานนมและไข่ได้ และอาจทานวิตามินและแร่ธาตุเสริมเพื่อป้องกันการขาดธาตุเหล็ก และวิตามิน B12
BLOOD TYPE DIET (A, B, AB, O)
สูตรการทานอาหารตามกรุ๊ปเลือด (Blood group type diet) ตามทฤษฎีที่เชื่อว่ากรุ๊ปเลือด A, B, AB และ O ของเราจะเป็นตัวกำหนดอาหารที่เราทาน โดยความสามารถในการย่อยและการดูดซึมอาหารของแต่ละบุคคลจะแตกต่างกันตามหมู่โลหิต ดังต่อไปนี้
- ผู้ที่มีกรุ๊ปเลือด A ให้เน้นทานอาหารมังสวิรัติ ผัก ผลไม้ ธัญพืช ถั่ว และเมล็ดพืช
- ผู้ที่มีกรุ๊ปเลือด B เป็นผู้มีระบบย่อยและภูมิคุ้มกันที่ดี สามารถทานอาหารได้หลากหลายทั้งเนื้อสัตว์ ปลา ไข่ นม ผัก ผลไม้ ธัญพืช แต่ควรหลีกเลี่ยง ถั่ว ข้าวโพด แป้งสาลี และเมล็ดพืช
- ผู้ที่มีกรุ๊ปเลือด AB เป็นกรุ๊ปเลือดที่มีความซับซ้อนทางชีวภาพมากกว่ากรุ๊ปเลือดชนิดอื่น ๆ จึงควรจำกัดปริมาณเนื้อสัตว์ โดยให้ทานอาหารจำพวก ปลา เต้าหู้ นม และควรเลี่ยง แป้งสาลี สัตว์ปีก ถั่วแดง
- ผู้ที่มีกรุ๊ปเลือด O ให้เน้นสัดส่วนการทานอาหารที่มีโปรตีนสูง เช่น เนื้อสัตว์ แต่ให้ทานอาหารจำพวกผัก ไข่ เมล็ดพืช และถั่วในปริมาณที่เหมาะสม และควรเลี่ยงนม และผลิตภัณฑ์ที่เกี่ยวกับนม
โดยภาพรวม สูตรการทานอาหารตามกรุ๊ปเลือดเน้นการทานอาหารที่มาจากธรรมชาติ ไม่ผ่านการแปรรูปซึ่งดีต่อสุขภาพ แต่ในระยะยาวอาจทำให้ขาดสารอาหารบางชนิด จึงควรเลือกรับประทานอาหารให้หลากหลายในปริมาณที่เหมาะสม หลีกเลี่ยงอาหารไขมันสูง เช่น เนื้อสัตว์ติดมัน อาหารที่ผ่านการทอด และให้ทานผักและผลไม้ควบคู่กันเสมอซึ่งจะช่วยให้ร่างกายได้รับสารอาหารที่ครบถ้วน
MEDITERRANEAN DIET
สูตรการทานอาหารแบบเมดิเตอร์เรเนียน (Mediterranean diet) คือสูตรการทานอาหารที่ได้รับแรงบันดาลใจมาจากรูปแบบการทานอาหารของผู้คนแถบทะเลเมดิเตอร์เรเนียนที่เน้นการทานอาหารจำพวกปลา เนื้อสัตว์ไม่ติดมัน ไข่ ผัก ผลไม้ ถั่ว แป้งไม่ขัดสี ธัญพืช โดยมีน้ำมันมะกอกซึ่งเป็นชนิดของไขมันดีเป็นส่วนผสมในอาหาร มีการนำเครื่องเทศมาเป็นส่วนผสมในการปรุงอาหาร และบริโภคผลิตภัณฑ์จากนมในปริมาณที่พอเหมาะ
สูตรการทานอาหารแบบเมดิเตอร์เรเนียน เป็นสูตรการทานอาหารที่มีงานวิจัยรองรับมากมาย โดยผลการศึกษาพบว่าการทานอาหารแบบเมดิเตอร์เรเนียนช่วยลดความเสี่ยงโรคหัวใจและหลอดเลือด โรคความดันโลหิตสูง โรคหลอดเลือดในสมอง โรคมะเร็งลำไส้ใหญ่ โรคอ้วน โรคเบาหวาน คอเลสเตอรอลสูง เนื่องจากอาหารแบบเมดิเตอร์เรเนียนเป็นอาหารที่อุดมไปด้วยคุณค่าทางโภชนาการสูง มีน้ำตาลและแคลลอรี่ต่ำ
จากผลการสำรวจวิจัยพบว่าผู้คนในแถบทะเลเมดิเตอร์เรเนียนมักมีอายุไขโดยเฉลี่ยยืนยาว และยังพบว่าไขมันดี (HDL) หรือไขมันชนิดไม่อิ่มตัวในน้ำมันมะกอก และถั่วเปลือกแข็ง ช่วยให้ลดอัตราการเสียชีวิตจากภาวะไขมันอุดตันในเส้นเลือด และโรคหลอดเลือดสมองได้อย่างมีนัยสำคัญ โดยผู้ที่ทานอาหารแบบเมดิเตอร์เรเนียนสามารถเลือกน้ำมันมะกอกบริสุทธิ์ชนิดปราศจากกลิ่น (Extra light olive oil) แทนน้ำมันพืชชนิดอื่นหรือน้ำมันจากไขมันสัตว์ในการปรุงอาหาร และเลือกใช้น้ำมันมะกอกบริสุทธิ์พิเศษ (Extra virgin olive oil) แทนน้ำสลัดครีม หรือมายองเนส และเลือกทานโยเกิร์ต กรีกแทนเบเกอร์รี่และของหวาน เพื่อให้ได้ประโยชน์จากการทานอาหารสูตรเมดิเตอร์เรเนียนมากที่สุด
DASH DIET
สูตรการทานอาหารแบบแดช (Dietary Approaches to Stop Hypertension: DASH) ได้ชื่อว่าเป็นสูตรการทานอาหารที่ช่วยบำรุงและป้องกันการเกิดโรคหัวใจ จากการศึกษาวิจัยยังพบว่าสูตรการทานอาหารแบบ Dash ยังช่วยลดและควบคุมความดันโลหิตอันเป็นสาเหตุของโรคหัวใจ ความดันโลหิตสูง และโรคหลอดเลือดสมองได้เป็นอย่างดี ทั้งยังช่วยระดับลดระดับคอเลสเตอรอลหรือกรดไขมันชนิดไม่ดี (LDL) ในร่างกายลงได้อย่างรวดเร็ว การทานอาหารแบบแดชเน้นการรับประทานอาหารเพื่อสุขภาพ เช่น ผัก ผลไม้ ธัญพืชไม่ขัดสี เนื้อสัตว์ไม่ติดมัน เช่น ปลาเนื้อขาว เนื้อไก่ เนื้อเป็ด ถั่วเปลือกแห้ง เมล็ดธัญพืช และนมไขมันต่ำ ซึ่งอุดมไปด้วยโปรตีนและไฟเบอร์ เป็นแหล่งของ โปรแตสเซียม แมกนีเซียม และแคลเซียม ที่ช่วยบำรุงหัวใจ และควบคุมระดับความดันโลหิตได้เป็นอย่างดี อย่างไรก็ตามผู้ที่ทานอาหารสูตรแดชควรหลีกเลี่ยงอาหารที่มีโซเดียม น้ำตาล และไขมันสูง เช่น เนื้อสัตว์ติดมัน และของหวาน เช่น ขนมหวาน น้ำหวาน หรือเบเกอรี่ ซึ่งเป็นสาเหตุที่ทำให้เกิดไขมันในเส้นเลือดสูงและน้ำตาลในเลือดสูง และอาจนำไปสู่การเป็นโรคหัวใจได้
อาหารลดน้ำหนัก ตามเทรนด์ (Trendy diets) ได้ผลจริงไหม?
โภชนาการที่ไม่ถูกต้องอาจส่งผลเสียต่อสุขภาพ สูตรการทานอาหารแบบ Trendy diets หรือ Fad diets อาจไม่สามารถกระทำได้โดยง่ายในผู้ที่มีปัญหาสุขภาพ ผู้ที่ขาดสารอาหาร หรือมีโรคประจำตัว ผู้ที่ต้องการลดน้ำหนักจึงควรปรึกษาแพทย์ผู้ชำนาญการด้านโภชนาการ นักกำหนดอาหาร หรือนักโภชนาการ เพื่อขอรับคำปรึกษาที่ถูกต้องถึงแนวทางการทานอาหารตามเทรนด์เพื่อให้สามารถลดน้ำหนักได้จริงและสามารถคงน้ำหนักตัวที่เหมาะสมในระยะยาว
เทรนด์การทานอาหารเพื่อสุขภาพหรือสูตรการทานอาหารเพื่อควบคุมน้ำหนักตามยุคสมัยโดยการเลือกทานอาหารบางจำพวก หรืองดทานอาหารบางจำพวก ทั้งการจำกัดกลุ่มอาหาร หรือจำกัดปริมาณแคลอรี่ที่เข้าสู่ร่างกาย มักเป็นเทรนด์แฟชั่นที่มาเร็วไปเร็ว การลดน้ำหนักอย่างค่อยเป็นไปด้วยการค่อย ๆ ปรับพฤติกรรมการกิน เน้นการทานอาหารเพื่อสุขภาพให้ได้ครบทั้ง 5 หมู่ ในปริมาณที่เหมาะสม และออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ ถือเป็นกุญแจสำคัญในการลดน้ำหนักอย่างยั่งยืน และมีสุขภาพที่ดีในระยะยาว
