โรคต้อหิน
โรคต้อหิน มักมีสาเหตุจากความดันในตาสูงผิดปกติ เทำให้เกิดความเสียหายของเส้นประสาทตา จนอาจนำไปสู่การสูญเสียการมองเห็นหรือตาบอดได้ ผู้ที่เป็นโรคต้อหินอาจไม่ทันสังเกตเห็นสัญญาณของอาการจนโรคพัฒนาไปสู่ขั้นรุนแรง ผลที่ร้ายแรงของภาวะนี้ไม่สามารถแก้ไขให้กลับเป็นปกติได้ ดังนั้นการตรวจตาอย่างสม่ำเสมอจึงเป็นสิ่งสำคัญ เพื่อป้องกัน ควบคุม และชะลอการสูญเสียการมองเห็นอย่างถาวร
อาการโรคต้อหิน
สัญญาณและอาการของโรคต้อหินแตกต่างกันตามชนิดและความรุนแรง
โรคต้อหินมุมเปิด
ผู้ที่เป็นโรคต้อหินประเภทนี้มักมีอาการดังต่อไปนี้
- จุดบอดเป็นหย่อม ๆ ที่บริเวณรอบข้าง หรือส่วนกลางของการมองเห็นซึ่งปกติจะเกิดขึ้นในดวงตาทั้งสองข้าง
- หรือมองเห็นเฉพาะสิ่งที่อยู่ด้านหน้า ไม่สามารถมองเห็นสิ่งที่อยู่บริเวณขอบด้านข้างของสายตาได้
โรคต้อหินเฉียบพลัน
ผู้ที่เป็นต้อหินมุมปิดเฉียบพลันอาจมีอาการดังต่อไปนี้
- ปวดหัวอย่างรุนแรง
- ปวดตา
- คลื่นไส้ อาเจียน
- ตาแดง
- มองเห็นภาพซ้อน
- การเห็นรัศมีรอบดวงไฟ
ต้อหินทำให้ตาบอดได้หากไม่ได้รับการรักษา ทั้งนี้ร้อยละ 15 ของผู้ที่ได้รับการรักษาต้อหินมีโอกาสตาบอดได้ ดังนั้นควรไปพบแพทย์ทันทีหากพบอาการดังกล่าวข้างต้น
ต้อหิน เกิดจากอะไร?
ต้อหินเกิดจากความดันที่เพิ่มขึ้นในตา ทำให้เส้นประสาทตาถูกทำลาย และทำให้น้ำหล่อเลี้ยงลูกตาไหลผ่านภายในดวงตาและไม่สามารถระบายออกได้ หรือระบายออกอย่างไม่เหมาะสม ทำให้เกิดน้ำขังในลูกตาและเกิดความดันสูงในลูกตา ทั้งนี้พันธุกรรมถือเป็นปัจจัยหนึ่งที่กระตุ้นให้เกิดภาวะดังกล่าวได้
ประเภทของโรคต้อหิน ได้แก่ :
- โรคต้อหินมุมเปิด
ต้อหินมุมเปิดเป็นโรคต้อหินที่พบบ่อยที่สุด ซึ่งเกิดขึ้นเมื่อมุมของบริเวณที่ระบายน้ำลูกตา ที่สร้างขึ้นโดยกระจกตาและม่านตายังคงเปิดอยู่ อาการของโรคต้อหินประเภทนี้จะพัฒนาอย่างช้า ๆ และอาจก่อให้เกิดการสูญเสียการมองเห็นของดวงตาอย่างช้า ๆ - โรคต้อหินมุมปิด
โรคต้อหินมุมปิดมีสาเหตุมาจากอาการม่านตาบวมที่ปิดกั้นหรือทำให้มุมระบายน้ำมีลักษณะแคบลง โรคต้อหินมุมปิดมักเกิดขึ้นอย่างกะทันหันและถือเป็นเป็นเหตุฉุกเฉินทางการแพทย์ - โรคต้อหินมุมเปิดเรื้อรังชนิดที่มีความดันลูกตาปกติ
โรคต้อหินชนิดนี้เกิดขึ้นเมื่อเส้นประสาทตาได้รับความเสียหายและนำไปสู่การขาดเลือดไปเลี้ยงเส้นประสาทตา - โรคต้อหินในเด็ก
มักเกิดขึ้นจากการอุดตันของท่อระบายน้ำหล่อเลี้ยงลูกตา หรือภาวะอื่น ๆ ทางการแพทย์ทำให้เกิดต้อหินในทารกและเด็ก ซึ่งอาจเกิดขึ้นได้ตั้งแต่แรกเกิด - โรคต้อหินเม็ดสี
เกิดจากการอุดตันของเม็ดสีจากม่านตาในช่องระบายน้ำลูกตาที่ก่อให้เกิดการชะลอและปิดกั้นของเหลวไม่ให้ระบายออก และนำไปสู่ความดันที่เพิ่มขึ้นในตา
ปัจจัยเสี่ยงโรคต้อหิน
มีปัจจัยหลายประการที่อาจทำให้เกิดโรคต้อหินซึ่งอาจรวมถึง
- ความดันลูกตา
- ผู้ที่มีอายุมากกว่า 60 ปี
- ผู้ที่มีประวัติสมาชิกในครอบครัวเป็นโรคต้อหิน
- เงื่อนไขทางการแพทย์บางอย่าง เช่น โรคเบาหวาน โรคหัวใจ และความดันโลหิตสูง
- กระจกตาบางในบริเวณตรงกลาง
- ภาวะสายตาสั้นหรือสายตายาวมาก
- การบาดเจ็บที่ดวงตาหรือการผ่าตัดตาบางชนิด
- การใช้ยาคอร์ติโคสเตียรอยด์
การวินิจฉัยโรคต้อหิน
แพทย์อาจทำการตรวจตาโดย
- การวัดความดันลูกตา
- การตรวจขยายม่านตาและการทดสอบภาพถ่ายทางการแพทย์เพื่อทดสอบความเสียหายของเส้นประสาทตา
- การวัดลานสายตาเพื่อตรวจสอบบริเวณที่สูญเสียการมองเห็น
- การตรวจวัดความหนาของกระจกตา
- การตรวจดูมุมตา
การรักษาโรคต้อหิน
ความเสียหายที่เกิดจากต้อหินไม่สามารถรักษาให้หายได้ แต่จุดมุ่งหมายของการรักษาคือเพื่อลดความดันตา ซึ่งอาจรวมถึงวิธีการดังต่อไปนี้
- ยาหยอดตา
- พรอสตาแกลนดิน
- เบต้าบล็อคเกอร์
- Alpha-adrenergic agonists
- สารยับยั้งคาร์บอนิกแอนไฮเดส
- สารยับยั้งโรไคเนส
- Milotic หรือ cholinergic agents
- ยารับประทาน
แพทย์อาจสั่งยารับประทานเพื่อลดความดันตา ทั้งนี้ยาอาจทำให้เกิดผลข้างเคียงบางอย่าง เช่น ปัสสาวะบ่อย อาการชาที่นิ้วมือและนิ้วเท้า ภาวะซึมเศร้า ปวดท้องและนิ่วในไต - การผ่าตัดและการบำบัดอื่น ๆ
แพทย์อาจแนะนำขั้นตอนบางอย่างตามสภาวะอาการของคนไข้แต่ละบุคคล ได้แก่- การรักษาด้วยเลเซอร์
- การผ่าตัดด้วนวิธี Filtering
- การผ่าตัดใส่สายระบาย
- การผ่าตัดต้อหินแผลเล็ก
- การรักษาต้อหินมุมปิดแบบเฉียบพลัน
สำหรับผู้ป่วยต้อหินชนิดมุมปิดเฉียบพลันจำเป็นต้องได้รับการรักษาอย่างเร่งด่วน โดยมีจุดมุ่งหมายเพื่อการลดความดันในตา ทั้งนี้แพทย์อาจสั่งจ่ายยาบางชนิดหรือทำหัตถการบางอย่างรวมทั้งเลเซอร์หรือการผ่าตัด -
การเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมและการรักษาตัวที่บ้าน
ผู้ที่เป็นโรคต้อหินควรทำดังต่อไปนี้
- ทานอาหารที่มีประโยชน์
- ออกกำลังกายอย่างปลอดภัย
- จำกัดการบริโภคคาเฟอีน
- ดื่มน้ำหรือของเหลวอื่น ๆ บ่อยๆ
- นอนยกศีรษะ
- ทานยาตามที่แพทย์สั่งอย่างเคร่งครัด
เตรียมการสำหรับการนัดหมาย
ก่อนการนัดหมายคนไข้อาจเตรียมข้อมูลดังต่อไปนี้
- อาการต่าง ๆ ที่เกิดขึ้น
- ยาทั้งหมดที่ใช้อยู่
- ปัญหาตาที่เคยเกิดขึ้นก่อนหน้านี้
- ประวัติครอบครัวที่เป็นโรคต้อหิน
- การทดสอบโรคต้อหินที่เคยทำก่อนหน้า
- คำถามที่อยากถามคุณหมอ
ในระหว่างการปรึกษา แพทย์อาจถามคำถามบางอย่างรวมถึงข้อมูลเช่น
- ความรู้สึกไม่สบายตา
- สัญญาณและอาการที่เกิดขึ้น
- ประวัติสมาชิกครอบครัวที่เป็นโรคต้อหิน
- การวินิจฉัยโรคต้อหินก่อนหน้านี้
- ยา วิตามิน หรืออาหารเสริมที่คุณกำลังรับประทานอยู่
