ตรวจ ABI หรือ ตรวจวัดความแข็งตัวของหลอดเลือดแดง คืออะไร?
การตรวจวัดความแข็งตัวของหลอดเลือดแดง (ABI) เป็นหัตถการสำหรับตรวจวินิจฉัยโรคหลอดเลือดแดงส่วนปลายตีบ โดยการตรวจวัดความแข็งตัวของหลอดเลือดแดงนี้จะช่วยให้ทราบถึงเรื่องต่าง ๆ ดังนี้
- ความรุนแรงของโรคหลอดเลือดแดงส่วนปลายตีบ แม้ว่าการตรวจจะไม่สามารถระบุตำแหน่งที่หลอดเลือดตีบหรืออุดตัน
- แขนและขาของผู้ป่วยมีออกซิเจนไปเลี้ยงเพียงพอหรือไม่
- ความรุนแรงของหลอดเลือดที่ได้รับความเสียหายจากการได้รับบาดเจ็บ
- ความเสี่ยงของการเสียชีวิตจากโรคหลอดเลือดหัวใจ แม้ว่าผู้ป่วยจะไม่มีอาการแสดง แต่โรคหลอดเลือดแดงส่วนปลายตีบนั้นจะเพิ่มความเสี่ยงของการการเสียชีวิตจากโรคหลอดเลือดหัวใจให้สูงขึ้น
การตรวจพบโรคหลอดเลือดแดงส่วนปลายตีบตั้งแต่เนิ่น ๆ จะช่วยให้ผู้ป่วยสามารถปรับเปลี่ยนการดำเนินชีวิตและเข้ารับการรักษาเพื่อลดความเสี่ยงของโรคหลอดเลือดหัวใจได้ทันท่วงที
โรคหลอดเลือดแดงส่วนปลายตีบคืออะไร?
โรคหลอดเลือดแดงส่วนปลายตีบ เป็นอาการที่เลือดหล่อเลี้ยงขาและอวัยวะส่วนอื่น ๆ ได้ไม่เพียงพอ เนื่องจากการตีบตันหรืออุดตันของหลอดเลือดจากภาวะหลอดเลือดแข็ง โรคหลอดเลือดแดงส่วนปลายตีบเพิ่มความเสี่ยงที่จะเป็นโรคหลอดเลือดสมอง ภาวะสมองขาดเลือดชั่วขณะ โรคหัวใจ และภาวะแทรกซ้อนทางหลอดเลือดหัวใจอื่น ๆ
ประโยชน์ของการตรวจวัดความแข็งตัวของหลอดเลือดแดง (ABI) มีอะไรบ้าง?
การตรวจวัดความแข็งตัวของหลอดเลือดแดง เป็นวิธีตรวจคัดกรองและตรวจวินิจฉัยโรคหลอดเลือดแดงส่วนปลายตีบในผู้ที่มีความเสี่ยง ง่าย รวดเร็ว (ประมาณ 10-20 นาที) และไม่รุกล้ำ
ใครที่ควรเข้ารับการตรวจวัดความแข็งตัวของหลอดเลือดแดง (ABI) ?
- ผู้ที่มีอายุมากกว่า 65 ปี
- ผู้ป่วยเบาหวานที่มีอายุมากกว่า 50 ปี
- ผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูง ไขมันในเลือดสูง หรือมีคนในครอบครัวเป็นโรคหัวใจ
- ผู้ป่วยที่มีประวัติสูบบุหรี่
อย่างไรก็ตาม การตรวจวัดความแข็งตัวของหลอดเลือดแดง ไม่เหมาะกับผู้ป่วยที่มีภาวะลิ่มเลือดอุดตันในหลอดเลือดดำส่วนลึก หรือปวดขารุนแรง
ขั้นตอนการตรวจวัดความแข็งตัวของหลอดเลือดแดง (ABI) มีอะไรบ้าง?
ก่อนตรวจวัดความแข็งตัวของหลอดเลือด (ABI)
- งดออกกำลังกาย 1 ชั่วโมงก่อนเข้ารับการตรวจ
- งดสูบบุหรี่ ดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ หรือเครื่องดื่มที่มีคาเฟอีนในวันที่เข้ารับการตรวจ
- แจ้งแพทย์ให้ทราบหากเคยได้รับการรักษาเพื่อเพิ่มการไหลเวียนของเลือดที่ขามาก่อน
ระหว่างตรวจวัดความแข็งตัวของหลอดเลือด
ผู้เข้ารับการตรวจจะนอนราบ โดยระดับของแขนและขาอยู่ระดับเดียวกับหัวใจ แพทย์จะทำการวัดความดันโลหิตที่หลอดเลือดแดงแขนทั้งสองข้างและที่เส้นเลือดหลังเท้าหรือหลอดเลือดแดงโพสทีเรียร์ทิเบียลที่บริเวณข้อเท้าทั้งสองข้าง จากนั้นแพทย์จะคำนวณค่า ABI หรือ ความแข็งตัวของหลอดเลือดแดง โดยจะนำค่าซิสโตลิกหรือค่าตัวบนของความดันโลหิตที่ข้อเท้าหารด้วยค่าซิสโตลิกหรือค่าตัวบนของความดันโลหิตที่แขนข้างที่สูงกว่า
หลังตรวจวัดความแข็งตัวของหลอดเลือด (ABI)
ผู้เข้ารับการตรวจสามารถทำกิจวัตรประจำวันได้ตามปกติ
การตรวจวัดความแข็งตัวของหลอดเลือดแดง (ABI) บอกอะไรได้บ้าง?
- ค่า 1.0-1.4 ไม่พบการอุดตัน: มีความเสี่ยงที่จะเป็นโรคหลอดเลือดแดงส่วนปลายตีบต่ำ หากมีอาการของโรคหลอดเลือดแดงส่วนปลายตีบ แพทย์อาจให้เข้ารับการตรวจวัดความแข็งตัวของหลอดเลือดแดงหลังออกกำลังกายเพิ่มเติม
- ค่า 0.90-0.99 ก้ำกึ่งว่าจะมีการอุดตัน: มีความก้ำกึ่งที่จะเป็นโรคหลอดเลือดแดงส่วนปลายตีบต่ำ แพทย์อาจให้เข้ารับการตรวจวัดความแข็งตัวของหลอดเลือดแดงหลังออกกำลังกายเพิ่มเติม
- ต่ำกว่า 0.90 เป็นโรคหลอดเลือดแดงส่วนปลายตีบ: แพทย์อาจให้เข้ารับการตรวจอัลตราซาวนด์หรือการตรวจหลอดเลือดด้วยเครื่องเอกซ์เรย์เพิ่มเติมเพื่อดูภาพหลอดเลือดที่ขา
ผู้ป่วยเบาหวานแบบควบคุมไม่ได้ ผู้ที่หลอดเลือดแดงอุดตันมากอาจจำเป็นต้องเข้ารับการตรวจวัดความดันโลหิตที่หัวแม่เท้าเพื่อยืนยันผล
ค่าความแข็งตัวของหลอดเลือดแดงต่ำหมายความว่าอย่างไร?
หากค่าความแข็งตัวของหลอดเลือดแดง ≤ 0.9 นั่นแสดงว่าผู้ป่วยเป็นโรคหลอดเลือดแดงส่วนปลายตีบ มีความเสี่ยงสูงที่จะเป็นโรคหลอดเลือดสมอง กล้ามเนื้อหัวใจตายเฉียบพลัน โรคไต และความดันโลหิตสูง หากผู้ป่วยมีอาการของโรคหลอดเลือดแดงส่วนปลายตีบ แต่ค่า ABI ต่ำกว่าค่าปกติเพียงเล็กน้อย ผู้ป่วยอาจต้องเข้ารับการตรวจวัดค่าอีกครั้งหลังเดินออกกำลังกาย หากค่า ABI ลดต่ำลงอย่างน้อยอีก 20% นั่นแสดงว่ามีความผิดปกติ
ค่าความแข็งตัวของหลอดเลือดแดงสูงหมายความว่าอย่างไร?
ค่า ABI ที่สูงกว่า 1.4 บ่งชี้ว่าหลอดเลือดที่แขนขาแข็งตัว ซึ่งมีความเกี่ยวข้องกับอายุที่มากขึ้นหรือโรคเบาหวาน และมีความเสี่ยงที่จะเสียชีวิตจากโรคหลอดเหลือหัวใจสูงขึ้นเป็น 2 เท่า
วิธีการรักษาหลอดเลือดแดงอุดตันมากมีอะไรบ้าง?
วิธีการรักษาส่วนใหญ่ ได้แก่ การรับประทานยา การปรับเปลี่ยนการดำเนินชีวิต การขยายหลอดเลือดโดยการทำบอลลูน และการผ่าตัดเพื่อรักษาโรคหลอดเลือดแดงส่วนปลายตีบ
คำแนะนำจากแพทย์โรงพยาบาลเมดพาร์ค
การตรวจ ABI หรือ การตรวจวัดความแข็งตัวของหลอดเลือดแดง เป็นหัตถการที่ทำได้ง่ายและรวดเร็ว ช่วยยืนยันโรคหลอดเลือดแดงส่วนปลายตีบในผู้ป่วย โดยเป็นการตรวจแบบไม่รุกล้ำ ไม่มีการฉีด ผ่า หรือใช้ยาระงับความรู้สึก การตรวจพบโรคหลอดเลือดแดงส่วนปลายตีบตั้งแต่เนิ่น ๆ ส่งผลให้ผู้ป่วยได้รับการรักษาอย่างทันท่วงที เพื่อคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น
