Aphasia (อะ-เฟ-เซีย) คือ ภาวะบกพร่องทางการสื่อสาร โดยมีพยาธิสภาพในสมองบริเวณที่ควบคุมเรื่องภาษา ซึ่งอาการแตกต่างกันไปตามแต่ละรูปแบบที่ผิดปกติ ส่วนใหญ่มักเป็นในสมองซีกซ้ายมากกว่าซีกขวา ผู้ป่วยที่มีปัญหาการสื่อสารมักประสบปัญหาในการทำงาน การใช้ชีวิตประจำวัน และการเข้าสังคม เป็นต้น
ภาวะบกพร่องทางการสื่อสาร มีได้หลายรูปแบบ เช่น
- การบกพร่องด้านการพูด
- การบกพร่องด้านการเข้าใจภาษา
- การบกพร่องด้านการเขียน
ผู้ป่วยจะแสดงอาการ ได้แก่
- พูดได้เป็นคำสั้น ๆ
- พูดไม่เป็นประโยค
- มีการเรียงคำในประโยคผิด
- พูดคำที่ไม่มีความหมาย
- ฟังภาษาพูดไม่เข้าใจ
- เขียนเรียงคำในประโยคผิด เป็นต้น
โดยทั่วไป ความผิดปกติทางการสื่อสารจะแบ่งเป็นลักษณะต่าง ๆ โดยดูจากตำแหน่งรอบโรคในสมองหลัก ๆ ได้ดังนี้
- Broca’s aphasia/non fluent aphasia ผู้ป่วยไม่สามารถออกเสียงได้ หรือได้เป็นคำ ๆ หรือประโยคสั้น ๆ โดยที่ผู้ป่วยยังรู้ความหมายของคำ และเข้าใจประโยคที่ผู้อื่นพูด เช่น สามารถแสดงท่าทางตามที่คำสั่งได้ อาการผิดปกติขึ้นกับความรุนแรงของโรค
- Wernicke’s aphasia/ fluent aphasia ผู้ป่วยสามารถพูดได้คล่อง เป็นประโยค แต่ไม่เข้าใจความหมายของคำและประโยคนั้นๆ รวมถึงไม่เข้าใจที่ผู้อื่นพูด เช่น การตอบกลับพูดคุยคนละเรื่อง
- Global aphasia ผู้ป่วยไม่สามารถพูดได้คล่อง และไม่เข้าใจความหมายของคำหรือประโยค
สาเหตุของการสื่อสารผิดปกติ เช่น
- โรคหลอดเลือดสมอง
- อุบัติเหตุทางสมอง
- เนื้องอกสมอง
- ติดเชื้อในสมอง
- โรคความเสื่อมทางสมอง เช่น อัลไซเมอร์
ซึ่งเราสามารถหาสาเหตุเรื่องการสื่อสารบกพร่อง ได้จากการทำเอกซเรย์คอมพิวเตอร์สมอง หรือเอกซเรย์แม่เหล็กไฟฟ้าสมอง เบื้องต้น
บทความโดย
พญ.จุฑาณัฐ ยศราวาส
แพทย์ผู้ชำนาญการด้านประสาทวิทยา
ประวัติแพทย์