เลือกหัวข้อที่อ่าน
- ผ่าตัดข้อเข่าเสื่อม รักษาโรคอะไร
- ผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียม มีกี่แบบ
- ขั้นตอนการผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียมทั้งข้อ
- ผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียม พักฟื้นกี่วัน
- อัตราความสำเร็จในการผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียม
- ผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียมด้วยหุ่นยนต์ ROSA
ผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียม (Knee replacement)
ผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียม (Knee replacement) คือ การรักษาโรคข้อเข่าเสื่อมรุนแรงด้วยวิธีการผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียมทั้งข้อหรือบางส่วนเพื่อรักษาอาการปวดข้อ ข้อฝืดตึง หรือเข่าโก่งผิดรูป ที่เกิดจากการเสื่อมของกระดูกอ่อนผิวข้อ จากความเสื่อมตามอายุ น้ำหนักตัวเกิน หรือบาดเจ็บจากอุบัติเหตุ การผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียม ช่วยให้กลับมาใช้งานข้อเข่าได้อย่างมีประสิทธิภาพอีกครั้ง ในปัจจุบัน การผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียมมีความก้าวหน้าเป็นอย่างมาก ด้วยการนำเทคโนโลยีหุ่นยนต์ช่วยผ่าตัดเข้าร่วมเป็นทางเลือกในการผ่าตัด ช่วยวางตำแหน่งข้อเข่าเทียมได้อย่างแม่นยำ ปรับแนวข้อเข่าได้ตรง และสร้างสมดุลเส้นเอ็นรอบข้อได้อย่างเหมาะสม ช่วยลดอาการบาดเจ็บต่อเนื้อเยื่อรอบข้อ ช่วยให้เสียเลือดน้อย ใช้เวลาพักฟื้นสั้น และช่วยให้ใช้งานข้อเข่า ก้าว เดิน ยืน ลุก นั่ง และทำกิจกรรมต่าง ๆ ในชีวิตประจำวันได้อย่างปลอดภัย
ทำไมต้องผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียม
โรคข้อเข่าเสื่อมระยะรุนแรง ส่งผลให้กระดูกอ่อนผิวข้อที่รองรับและลดแรงกระแทกระหว่างกระดูกต้นขา กระดูกหน้าแข้ง และกระดูกสะบ้าเสื่อมสภาพ สึกกร่อน และบางลง ข้อเข่าเสื่อมทำให้ระยะห่างระหว่างกระดูกข้อเข่าแคบลง ข้อเข่าเสียดสีกันมากขึ้น เกิดการอักเสบของเยื่อบุข้อและเนื้อเยื่อรอบข้อ ทำให้ข้อเข่าผลิตน้ำหล่อลื่นมากผิดปกติ ส่งผลให้เส้นเอ็นข้อเข่ายืด ข้อเข่าหลวม ข้อเข่าบวม ทำให้เกิดอาการปวดข้อเข่า ขัดข้อขณะเดิน ข้อติดขัด ข้อฝืดแข็ง มีเสียงในข้อเข่า กล้ามเนื้อรอบข้อเข่าอ่อนแรงลง ขาดความมั่นคง และทำให้เดินเหิน เคลื่อนไหวร่างกายได้ลำบาก
การผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียม เป็นวิธีการรักษาโรคข้อเข่าเสื่อมที่ไม่สามารถรักษาได้ด้วยวิธีการอื่นที่มีประสิทธิภาพมากที่สุด ช่วยลดอาการปวดเข่า เข่าติดขัด เข่าฝืดแข็ง เสียงกรอบแกรบในข้อ รักษาอาการข้อเข่าเสื่อมและเข่าผิดรูป เพิ่มความแข็งแรงของข้อเข่าและกล้ามเนื้อรอบข้อ เสริมประสิทธิภาพการใช้งานข้อเข่า และช่วยให้ก้าวเดินลงน้ำหนักขาข้างที่ผ่าตัดได้เต็มที่
ผ่าตัดข้อเข่าเสื่อม รักษาโรคอะไร
- โรคข้อเข่าเสื่อม (Knee osteoarthritis)
- โรคข้ออักเสบรูมาตอยด์ (Rheumatoid arthritis)
- โรคเกาต์ และเกาต์เทียม (Gout and pseudogout)
- โรคข้อเสื่อมหลังการบาดเจ็บ (Post-traumatic arthritis)
โรคข้อเข่าเสื่อม มีอาการอย่างไร
- ปวดเข่า ปวดตื้อ ๆ รอบ ๆ ข้อ
- ข้อเข่าฝืดแข็ง ข้อเข่าติดแข็ง
- ข้อเข่าบวม เข่าโก่งผิดรูป
- มีเสียงในข้อเข่าขณะเคลื่อนไหว
- เหยียดเข่าลำบาก งอเข่าได้ยาก
- ก้าวเดินลำบาก ลุกนั่งโอดโอย
- กล้ามเนื้อรอบข้อเล็กลีบ
- ปวดเมื่อยข้อเข่าเรื้อรัง แม้นอนนั่งอยู่นิ่ง ๆ
(ซ้าย) ข้อเข่าเทียมทั้งข้อ (ขวา) โรคข้อเข่าเสื่อมระยะรุนแรง
การวินิจฉัยโรคข้อเข่าเสื่อม มีวิธีการอย่างไร
แพทย์จะทำการวินิจฉัยโรคข้อเข่าเสื่อมโดยการซักประวัติสอบถามอาการปวดเข่า ลักษณะอาการปวด มีอาการปวดมากขึ้นขณะเคลื่อนไหวหรือทำกิจกรรมใดบ้าง ระดับความรุนแรงของอาการปวด เคยได้รับการรักษาหรือใช้ยามาก่อนหรือไม่ มีอาการปวดเวลาใด รวมถึงการใช้อุปกรณ์ช่วยเดิน จากนั้นจะทำการตรวจร่างกาย และส่งตรวจทางรังสีวิทยาภาพถ่ายเพิ่มเติม ดังนี้
- ตรวจร่างกาย (Physical examination) ตรวจลักษณะข้อเข่าภายนอกว่าเป็นปกติหรือไม่ ตรวจเข่า ท่าทางการเดิน และการลงน้ำหนักขณะเดิน ตรวจภาวะเข่าโก่ง เข่าบิด เข่าผิดรูป คลำข้อเข่าหาอาการเข่าบวม เข่าอุ่น เข่าร้อน หรืออาการเจ็บเฉพาะจุด ทดสอบการเคลื่อนไหวของข้อเข่า ข้อติดขัด ตรวจการขยับข้อเข่า การเหยียดและงอข้อเข่า เพื่อประเมินข้อเข่าฝืดตึงหรือติดขัดมากน้อยแค่ไหน เป็นต้น
- ตรวจเอกซเรย์ (X-ray) ตรวจดูโครงสร้างของข้อเข่า แนวกระดูก และระยะห่างของช่องว่างระหว่างข้อเข่า เพื่อประเมินระดับความเสื่อมของกระดูกอ่อนผิวข้อ
- การทำ MRI ตรวจโครงสร้างของข้อเข่าและกระดูกอ่อนผิวข้อแบบ 3 มิติ ในกรณีสงสัยว่ามีการบาดเจ็บของเนื้อเยื่ออ่อนร่วม เช่น เส้นเอ็น หรือหมอนรองข้อเข่าฉีกขาด หรือในกรณีที่อาการของโรคของไม่สัมพันธ์กับภาพ X-ray เป็นต้น
ผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียม มีกี่แบบ
การผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียมที่ได้รับผลสำเร็จในการผ่าตัดเป็นอย่างดีมี 2 แบบ ได้แก่
- ผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียมบางส่วน (Unicompartment knee arthroplasty: UKA) เป็นการผ่าตัดเปลี่ยนกระดูกอ่อนผิวข้อเพียงครึ่งข้อ เพื่อรักษาโรคข้อเข่าเสื่อมเฉพาะครึ่งข้อเข่าฝั่งด้านในที่เสื่อมสภาพ โดยที่ข้อเข่าอีกฝั่งยังมีกระดูกอ่อนผิวข้อในสภาพดี การผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียมบางส่วน ช่วยรักษาองค์ประกอบของข้อเข่าที่ยังอยู่ในสภาพดีเอาไว้ เช่น กระดูกอ่อน เอ็นไขว้หน้า และเนื้อเยื่อรอบข้อ ช่วยให้ผู้รับการผ่าตัดฟื้นตัวได้เร็วมากยิ่งขึ้น
- ผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียมทั้งข้อ (Total knee replacement: TKA) เป็นการผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียมทั้งหมด เพื่อรักษาโรคข้อเข่าเสื่อมรุนแรง กระดูกอ่อนผิวข้อสึกกร่อนทั่วทั้งข้อ กระดูกเสียดสีกันมาก เข่าโก่งผิดรูป มีกระดูกงอกรอบข้อ ข้อติดขัดจนขยับลำบาก โดยแพทย์จะผ่าตัดใส่ข้อเข่าเทียมเข้าไปคลุมผิวข้อเข่าเสื่อมทั้งหมด ทั้งด้านบน (กระดูกต้นขา) ด้านล่าง (กระดูกหน้าแข้ง) และอาจรวมถึงผิวข้อสะบ้า เพื่อลดอาการการปวด และช่วยให้สามารถกลับมาใช้งานข้อเข่าได้อย่างมั่นคง
ขั้นตอนการผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียมทั้งข้อ
การผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียมทั้งข้อ รพ. เมดพาร์ค ใช้มาตรฐานสากล (Gold standard) ในการผ่าตัด โดยคำนึงถึงความปลอดภัยและผลสำเร็จในการผ่าตัดเป็นสำคัญเพื่อให้บรรลุเป้าหมาย ช่วยบรรเทาอาการปวดข้อเข่า เพิ่มประสิทธิภาพการใช้งานข้อเข่า และช่วยให้เคลื่อนไหวร่างกายได้ดีขึ้น เพื่อช่วยให้ผู้รับการรักษากลับไปใช้ชีวิตประจำวันตามปกติได้เร็วที่สุด
การเตรียมตัวก่อนการผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียม
- แพทย์จะแนะนำให้บริหารร่างกายก่อนการผ่าตัด โดยการกระดกปลายเท้าขึ้นลงเพื่อเพิ่มการไหลเวียนเลือด และป้องกันภาวะแทรกซ้อน
- งดการสูบบุหรี่หรือเลิกบุหรี่ ทานอาหารให้ครบ 5 หมู่ และดื่มน้ำให้เพียงพอเพื่อป้องกันการขับถ่ายผิดปกติ
- 7 วันก่อนการผ่าตัด ผู้เข้ารับการผ่าตัดหยุดยาต้านการแข็งตัวของเกล็ดเลือด เช่น Aspirin, Clopidogrel หรือ Warfarin รวมถึงวิตามินและยาบำรุงบางชนิด ผู้ที่ทานยารักษาโรคประจำตัว หรือมีประวัติแพ้ยา ต้องแจ้งให้แพทย์ทราบ
ขั้นตอนการผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียมทั้งข้อ
- วิสัญญีแพทย์บล็อกหลังและให้ยาสลบเพื่อระงับความรู้สึก ศัลยแพทย์ทำการผ่าตัดเปิดหัวเข่าเพื่อนำกระดูกอ่อนผิวข้อเสื่อมสภาพและรอยโรคออกทั้งหมดตั้งแต่บริเวณส่วนปลายของกระดูกต้นขา ส่วนต้นของกระดูกหน้าแข้ง และกระดูกสะบ้า
- ในกรณีที่มีกระดูกงอก ศัลยแพทย์จะตัดและนำกระดูกงอกออกพร้อมกันกับกระดูกอ่อนผิวข้อเสื่อมสภาพ จากนั้นจะทำการตัดผิวกระดูกข้อต่อให้มีลักษณะพอดี เข้ากันได้กับข้อเข่าเทียม
- ศัลยแพทย์ปรับสมดุลความตึง ความหย่อนของเส้นเอ็น และเนื้อเยื่อรอบข้อเข่า เพื่อให้ได้ช่องว่างที่เหมาะสมพอดีก่อนใส่ข้อเข่าเทียม รวมถึงเช็คแนวข้อเข่าให้เป็นไปตามแผนการรักษาที่วางไว้จากภาพเอกซเรย์ก่อนผ่าตัด
- ศัลยแพทย์ใส่ข้อเข่าเทียมส่วนปลายของกระดูกต้นขา ส่วนต้นของกระดูกหน้าแข้ง และใส่พลาสติกชนิดพิเศษคั่นกลางระหว่างข้อเข่าเทียมทั้ง 2 ส่วน เพื่อให้ทำหน้าที่ทดแทนกระดูกอ่อนผิวข้อเดิมที่เสื่อมสภาพ จากนั้น ศัลยแพทย์จะตรวจสอบพิสัยการยืดเหยียดและการงอเข่า เพื่อให้มั่นใจถึงประสิทธิภาพการใช้งานของข้อเข่าก่อนเย็บปิดแผลให้สนิท โดยการผ่าตัดจะใช้เวลาประมาณ 2 ชม.
หลังการผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียม
- แพทย์จะให้ใส่ถุงเท้าที่ช่วยบีบรัดกล้ามเนื้อเพื่อลดความเสี่ยงหลอดเลือดอุดตัน และประคบเย็นเพื่อลดอักเสบ บวม
- แพทย์จะให้นอนหงาย ใช้หมอนรองส่วนที่ต่ำกว่าข้อพับเข่าเพื่อให้เหยียดเข่าได้สุด หากเมื่อยอาจสลับมารองใต้เข่าได้
- แพทย์จะให้ฝึกทำกายภาพบำบัดภายในใน 24 ชม. โดยฝึกงอข้อเข่าให้สุด สลับกับฝึกเหยียดข้อเข่าให้ตรงทุกวัน
- แพทย์จะให้คำแนะนำในการฝึกเดินทรงตัวโดยใช้ Walker ช่วยเดิน การฝึกท่านั่งไปท่ายืน และการขึ้นลงบันได
ข้อควรระวัง หลังการผ่าตัดเปลี่ยนข้อสะโพกเทียม
- ทานยาแก้ปวดตามแพทย์สั่งอย่างต่อเนื่อง หากมีอาการปวดมาก แผลร้อน บวมแดง มีไข้ ให้มาพบแพทย์ที่ รพ.
- ระมัดระวังไม่ให้พลัด ตก หกล้ม ลื่นล้ม ระวังการเดินในห้องน้ำ พื้นที่เปียกลื่น หรือพื้นต่างระดับ ทำราวจับในห้องน้ำ
- ระมัดระวังไม่ให้เข่าบิดขณะเดิน สังเกตปลายนิ้วโป้งต้องไม่เอียงเข้าหรือเอียงออกขณะวางฝ่าเท้าและก้าวเดิน
- ไม่ควรนั่งนานเกิน 45-60 นาที และงดการยกของหนัก
ผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียม พักฟื้นกี่วัน
โดยปกติ ผู้เข้ารับการผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียมทั้งข้อส่วนใหญ่จะค่อย ๆ ฟื้นตัว และสามารถเดินโดยไม่ต้องใช้อุปกรณ์ช่วยเดินได้ใน 3 สัปดาห์ สามารถขับรถได้ภายใน 4-6 สัปดาห์ และจะค่อย ๆ ฟื้นตัวเต็มที่หลังการผ่าตัด 2-3 เดือน ทั้งนี้ ขึ้นอยู่กับอายุ ความแข็งแรงของร่างกาย และการฝึกบริหารกล้ามเนื้อล่วงหน้าก่อนการผ่าตัดตามที่แพทย์แนะนำ
ภาวะแทรกซ้อน การผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียม
ภาวะแทรกซ้อนทั่วไปจากการผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียม เช่น การติดเชื้อ ลิ่มเลือดอุดตันหลอดเลือดดำบริเวณขา ข้อเข่าเทียมแตกร้าว หลอดเลือดหรือเส้นประสาทเสียหาย อย่างไรก็ตาม ภาวะแทรกซ้อนเหล่านี้มีอัตราการเกิดต่ำมาก น้อยกว่าร้อยละ 5 โดยทั่วไป การผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียม ถือเป็นการผ่าตัดที่มีประสิทธิภาพและมีความปลอดภัยสูง
อัตราความสำเร็จในการผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียม
การผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียมได้รับการยอมรับว่าเป็นการรักษาโรคข้อเข่าเสื่อมที่มีประสิทธิภาพสูง มีผลลัพธ์ที่น่าพึงพอใจ และได้รับการยอมรับอย่างกว้างขวางในวงการแพทย์ทั่วโลกเป็นอย่างดี โดยจากผลการศึกษาระยะยาวของผู้เข้ารับการผ่าตัดพบว่ามากกว่า 90% สามารถใช้งานข้อเข่าได้ดีนานกว่า 15 ปี ในขณะที่กว่า 82% ยังคงใช้งานข้อเข่าได้เป็นปกติ แม้จะผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียมไปแล้ว 25 ปี
ข้อดีของการผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียม
- บรรเทาอาการปวดข้อเข่า การผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียม ช่วยลดและบรรเทาอาการปวดข้อเข่าอย่างเห็นได้ชัด โดยผู้เข้ารับการผ่าตัดบางรายสามารถหายจากอาการปวดเข่าได้
- เคลื่อนไหวร่างกายได้ดีขึ้น การผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียม ช่วยให้สามารถลุก นั่ง ยืน เดิน เคลื่อนไหวร่างกาย และออกกำลังกายต่าง ๆ ได้อีกครั้ง เช่น เดิน ว่ายน้ำ ตีกอล์ฟ หรือปั่นจักรยาน
- ทำกิจวัตรประจำวันได้ดีขึ้น การผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียม ช่วยให้สามารถทำกิจกรรมต่าง ๆ ระหว่างวันได้ดีขึ้น ลดการอยู่กับที่ ลดการพึ่งพา ช่วยให้สามารถเดินขึ้นลงบันได ขึ้นลงรถ หรือช่วยเหลือตนเองได้ดีขึ้น
- แก้ไขข้อเข่าผิดรูป การผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียมสามารถแก้ไขอาการเข่าโก่ง เข่าผิดรูป เหยียดและงอข้อเข่าไม่สุด ด้วยผิวข้อเข่าเทียมที่มีความแข็งแรง มั่นคง เปี่ยมประสิทธิภาพการใช้งาน
- ปรับปรุงคุณภาพชีวิตให้ดีขึ้น การผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียมช่วยปรับปรุงคุณภาพชีวิตให้ดีขึ้นได้อย่างมาก ช่วยให้ได้ “ชีวิต” กลับคืนมา สามารถออกไปพบปะเพื่อนฝูง เดินเที่ยว และทำกิจกรรมที่เคยชอบได้อีกครั้ง
ผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียม รพ. เมดพาร์ค
ศูนย์ศัลยกรรมกระดูกและข้อ รพ. เมดพาร์ค กรุงเทพ ประเทศไทย นำโดยทีมศัลยแพทย์ออร์โธปิดิกส์ที่มีประสบการณ์สูงทั้งในระดับประเทศและต่างประเทศ มีความพร้อมในการตรวจวินิจฉัยและรักษาโรคข้อเข่าเสื่อมที่มีความยากซับซ้อนในทุกช่วงอายุ ด้วยเทคโนโลยีทางการแพทย์ที่ทันสมัยและอุปกรณ์ร่วมรักษามาตรฐาน FDA ห้องผ่าตัดมาตรฐาน JCI ร่วมกับเทคนิคการผ่าตัดขั้นสูง ช่วยให้การผ่าตัดมีความแม่นยำ ปลอดภัย และเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพสูงสุด พร้อมทั้งให้การดูแลติดตามผลหลังการรักษาอย่างต่อเนื่องเพื่อช่วยลดผลข้างเคียง ช่วยให้เคลื่อนไหวร่างกายได้อย่างมั่นใจ และให้ผู้รับการรักษามีสุขภาพร่างกายที่แข็งแรง มีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้นในระยะยาว และสามารถทำกิจวัตรประจำวันต่าง ๆ ได้อย่างเต็มที่
ผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียมด้วยหุ่นยนต์ ROSA
โรงพยาบาลเมดพาร์ค นำ ROSA เทคโนโลยีหุ่นยนต์ช่วยผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียม พร้อมด้วยระบบประมวลผลภาพเอ็กซ์เรย์ 3 มิติ เข้าร่วมเป็นทางเลือกในการผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียมเฉพาะส่วนหรือทั้งข้อเพื่อรักษาโรคข้อเข่าเสื่อมระดับรุนแรง ช่วยให้การผ่าตัดมีความแม่นยำ และมีความเฉพาะเจาะจงกับสรีระของผู้เข้ารับการผ่าตัดแต่ละบุคคลได้มากที่สุด เพื่อช่วยให้กลับมาใช้งานข้อเข่า เดิน ยืน ลุก นั่ง และทำกิจกรรมต่าง ๆ ในชีวิตประจำวันได้อย่างปลอดภัย มีความมั่นใจ และเปี่ยมไปด้วยประสิทธิภาพ ไฮไลท์ของหุ่นยนต์ช่วยผ่าตัด ROSA เช่น
- วางตำแหน่งข้อเข่าเทียมได้อย่างแม่นยำ
- ปรับแนวข้อเข่า และความตึงของเส้นเอ็นให้สมดุล
- ลดการบาดเจ็บของกล้ามเนื้อและเนื้อเยื่อรอบข้อ
- ลดขนาดแผลผ่าตัด และลดการเสียเลือด
- ลดอาการปวดหลังการผ่าตัด และช่วยให้ฟื้นตัวได้เร็วยิ่งขึ้น
บทความที่เกี่ยวข้อง
- ประสบการณ์ผ่าตัดเปลี่ยนข้อเข่าเทียม คืนก้าวเดินที่แข็งแรง เคลื่อนไหวไร้ปวด
- ผ่าเข่าไม่กี่วัน เดินได้เลยจริงหรือไม่
