เลือกหัวข้อที่อ่าน
- ทำไมต้องตรวจสุขภาพก่อนตั้งครรภ์
- ตรวจสุขภาพก่อนตั้งครรภ์ ตรวจอะไรบ้าง
- ควรพาฝ่ายชายมาตรวจสุขภาพก่อนตั้งครรภ์ด้วยหรือไม่
- ตรวจสุขภาพก่อนตั้งครรภ์ เมื่อไหร่ดี
- การเตรียมความพร้อมก่อนตั้งครรภ์
- ตรวจสุขภาพก่อนตั้งครรภ์ รพ. เมดพาร์ค
ตรวจสุขภาพก่อนตั้งครรภ์ (Preconception checkup)
ตรวจสุขภาพก่อนตั้งครรภ์ (Preconception checkup) คือ การตรวจสุขภาพของฝ่ายหญิงและฝ่ายชายเพื่อประเมินความพร้อมก่อนตั้งครรภ์ ช่วยวางแผนการตั้งครรภ์ และเตรียมความพร้อมสุขภาพครรภ์ของคุณแม่ เพื่อช่วยให้ตั้งครรภ์ลูกน้อยสุขภาพสมบูรณ์แข็งแรง การตรวจสุขภาพก่อนตั้งครรภ์ ช่วยคัดกรองความเสี่ยงโรคทางพันธุกรรม เช่น ธาลัสซีเมีย ประเมินภาวะมีบุตรยากในเพศหญิง เช่น ภาวะไข่ไม่ตก หรือฝ่ายหญิงอายุเกิน 35 ปี และภาวะมีบุตรยากในเพศชาย เช่น อสุจิไม่แข็งแรง การตรวจสุขภาพก่อนตั้งครรภ์ ประเมินความเสี่ยงในการตั้งครรภ์จากพฤติกรรมการใช้ชีวิต ช่วยปรับเปลี่ยนไลฟ์สไตล์ และช่วยให้ตั้งครรภ์ได้อย่างราบรื่นปลอดภัย
ทำไมต้องตรวจสุขภาพก่อนตั้งครรภ์
การตรวจสุขภาพก่อนตั้งครรภ์ ช่วยคัดกรองความเสี่ยงโรคทางพันธุกรรมและปัจจัยด้านพฤติกรรม เพื่อนำไปสู่การวางแผนการตั้งครรภ์ที่เหมาะสม และลด ละ เลิกพฤติกรรมเสี่ยงที่อาจส่งผลกระทบต่อทารกในครรภ์ รวมถึงการเตรียมความพร้อมสภาพครรภ์และการบำรุงครรภ์ และช่วยให้ผู้ที่มีโรคประจำตัวบางโรค เช่น เบาหวาน และความดันโลหิตสูง สามารถตั้งครรภ์ได้อย่างปลอดภัย
รายการตรวจสุขภาพก่อนตั้งครรภ์
- ตรวจร่างกาย (Physical examination)
- ตรวจความสมบูรณ์ของเม็ดเลือด (CBC)
- ตรวจหมู่เลือด (Blood type ABO/Rh)
- ตรวจพาหะธาลัสซีเมีย (Hb typing)
- ตรวจหาเชื้อไวรัสตับอักเสบบี (HBsAg)
- ตรวจหาภูมิคุ้มกันไวรัสตับอักเสบบี (HBsAb)
- ตรวจหาภูมิต้านทานเชื้อไวรัส (HIV)
- ตรวจหาเชื้อซิฟิลิส (VDRL)
- ตรวจหาเชื้อไวรัสตับอักเสบซี (anti-HCV)
- ตรวจหาภูมิคุ้มกันโรคหัดเยอรมัน (Rubella IgG)
- ตรวจภายใน ตรวจคัดกรองมะเร็งปากมดลูก (Thin Prep test)
- ตรวจอัลตราซาวน์มดลูกและรังไข่ (Transvaginal ultrasound)
ตรวจสุขภาพก่อนตั้งครรภ์ ตรวจอะไรบ้าง
ตรวจสุขภาพ
- การซักประวัติ แพทย์ทำการซักประวัติสุขภาพอย่างละเอียด รวมถึง
- ประวัติโรคประจำตัว เช่น เบาหวาน ฟีนิลคีโตนูเรีย ภาวะหลอดประสาทไม่ปิด
- ประวัติการการแพ้ยา การใช้ยารักษาโรค อาหารเสริมที่ทาน
- ประวัติการรักษาพยาบาล ประวัติอุบัติเหตุ ประวัติการจัดการกับโรคเรื้อรัง
- ประวัติประจำเดือน ประจำเดือนมาปกติ ประจำเดือนมาไม่ปกติ ภาวะขาดประจำเดือน
- ประวัติการตั้งครรภ์ ภาวะแทรกซ้อนระหว่างตั้งครรภ์ ขณะคลอด และหลังคลอด การคลอดก่อนกำหนด การตั้งครรภ์แฝด การแท้งบุตร ประวัติการผ่าตัด เช่น ช็อกโกแลตซีสต์ เนื้องอกในมดลูก เยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่
- ประวัติอุบัติเหตุ ประวัติบุคคลในครอบครัวเดียวกันเป็นโรคทางพันธุกรรม เช่น เบาหวาน ธาลัสซีเมีย ดาวน์ซินโดรม
- ชั่งน้ำหนัก ประเมินน้ำหนักตัวก่อนการตั้งครรภ์ น้ำหนักตัวน้อยกว่าปกติ น้ำหนักปกติ น้ำหนักเกิน หรือภาวะอ้วน เพื่อลดภาวะแทรกซ้อนขณะตั้งครรภ์และหลังคลอด เช่น ทารกน้ำหนักแรกเกิดน้อยกว่าปกติ หรือเบาหวานขณะตั้งครรภ์
- วัดส่วนสูง เพื่อประเมินภาวะคลอดยากโดยเฉพาะผู้ที่มีส่วนสูงน้อยกว่า 140 ซม. ซึ่งมักมีอุ้งเชิงกรานแคบ โดยแพทย์จะให้คำแนะนำถึงวิธีการคลอดที่เหมาะสมเพื่อช่วยลดความเสี่ยงในการคลอดบุตร
- วัดความดันโลหิต เพื่อประเมินความเสี่ยงความดันโลหิตสูงในระหว่างตั้งครรภ์ ความดันโลหิตสูงขณะตั้งครรภ์อาจทำให้คุณแม่ตั้งครรภ์เกิดอาการชัก เลือดออกในสมอง และเสี่ยงเสียชีวิต
- ตรวจร่างกาย เพื่อประเมินสุขภาพและความพร้อมของร่างกาย เช่น ตรวจระบบหัวใจและหลอดเลือด ตรวจปอด ตรวจอวัยวะภายในช่องท้อง ตรวจภาวะซีด อาการบวม และความผิดปกติของระบบต่าง ๆ ในร่างกาย
- ตรวจเลือด ตรวจกรุ๊ปเลือด (Blood group ABO) และตรวจความสมบูรณ์ของเม็ดเลือด (CBC; Hct/Hb MCV) เพื่อวัดระดับฮีโมโกลบินที่ช่วยลำเลียงออกซิเจนไปเลี้ยงทารกในครรภ์ ตรวจดูขนาดเม็ดเลือดแดงว่ามีขนาดเล็กหรือไม่ เพราะอาจเกิดจากการเป็นพาหะธาลัสซีเมีย
- ตรวจอัลตราซาวน์ช่องคลอด ตรวจหาความผิดปกติของอวัยวะภายในอุ้งเชิงกรานสตรี ตรวจหาติ่งเนื้อ ก้อนเนื้อ เนื้องอก ช็อกโกแลตซีสต์ ตรวจหาสาเหตุภาวะมีบุตรยาก ความผิดปกติของมดลูกและรังไข่
- ตรวจภายใน ตรวจคัดกรองมะเร็งปากมดลูก ตรวจหาความเปลี่ยนแปลงของเซลล์เนื้อเยื่อบริเวณปากมดลูก ตรวจรอยโรคมะเร็ง ตรวจมะเร็งปากมดลูกระยะแรกเริ่ม หรือมะเร็งปากมดลูกระยะลุกลามที่ทำให้มีอาการปวดท้อง ตกขาวเรื้อรัง หรือเลือดออกปนตกขาว
ตรวจประวัติการฉีดวัคซีนจำเป็นก่อนการตั้งครรภ์
แพทย์จะพิจารณาการฉีดวัคซีนจำเป็นก่อนการตั้งครรภ์ให้กับผู้ที่วางแผนตั้งครรภ์ เพื่อป้องกันทารกพิการแต่กำเนิด ภาวะแท้งบุตร และภาวะแทรกซ้อนอื่น ๆ ที่อาจเป็นอันตรายต่อทารกในครรภ์ วัคซีนจำเป็นที่ควรได้รับให้ครบกำหนดก่อนตั้งครรภ์ ได้แก่
- วัคซีนป้องกันโรคคางทูม โรคหัด และโรคหัดเยอรมัน (MMR)
- วัคซีนป้องกันคอตีบ บาดทะยัก ไอกรน (Tdap)
- วัคซีนป้องกันตับอักเสบบี
- วัคซีนป้องกันโรคอีสุกอีใส
- วัคซีนป้องกันไข้หวัดใหญ่
*วัคซีน COVID 19 (ขึ้นอยู่กับประวัติการได้รับวัคซีนของแต่ละบุคคล)
ตรวจโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์
แพทย์จะตรวจ STD หรือโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ เพื่อเตรียมความพร้อมสุขภาพครรภ์ให้กับฝ่ายหญิง ทั้งนี้ แพทย์แนะนำให้ฝ่ายชายควรเข้ารับการตรวจด้วยเพื่อป้องกันภาวะแทรกซ้อนจากโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ในระหว่างตั้งครรภ์ เช่น การคลอดก่อนกำหนด ทารกแรกเกิดน้ำหนักต่ำกว่าเกณฑ์ การติดเชื้อที่ตาและปอดของทารก ทารกเสียชีวิตในครรภ์หรือหลังคลอด ภาวะตกเลือดหลังคลอด และการแท้งบุตร โรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ที่ควรตรวจก่อนตั้งครรภ์ ได้แก่
- ตรวจซิฟิลิส
- ตรวจไวรัสตับอักเสบบี
- ตรวจไวรัสตับอักเสบซี
- ตรวจ HIV
ตรวจยีน
ในการตรวจสุขภาพก่อนตั้งครรภ์ แพทย์จะเจาะเก็บตัวอย่างเลือดเพื่อส่งตรวจยีนหาพาหะโรคทางพันธุกรรมที่พบบ่อย เช่น พาหะธาลัสซีเมีย เพื่อป้องกันการส่งต่อโรคสู่ลูกหลาน ในกรณีของผู้ที่มีประวัติบุคคลในครอบครัวเดียวกันเป็นโรคทางพันธุกรรมบางชนิด แพทย์อาจพิจารณาขอให้มีการตรวจยีนเพิ่มเติมขึ้นอยู่กับความเสี่ยงของแต่ละคู่ เช่น การตรวจยีนเดี่ยวแบบครอบคลุม (Expanded carrier screening) เพื่อค้นหายีนพาหะโรคทางพันธุกรรมบางชนิด และร่วมพิจารณาทางเลือกในการมีลูกให้ปลอดภัยด้วยเทคโนโลยีทางการแพทย์อื่น ๆ เช่น การตรวจโครโมโซมตัวอ่อน PGT-A ก่อนการทำเด็กหลอดแก้ว IVF หรือ ICSI โรคทางพันธุกรรมที่ควรตรวจก่อนตั้งครรภ์ ได้แก่
- โลหิตจาง
- ธาลัสซีเมีย
- โรคเม็ดเลือดแดงรูปเคียว
- โรคซิสติกไฟโบรซิส
- โรคเทย์-แซคส์
- กลุ่มอาการโครโมโซมเอกซ์เปราะ
- โรคกล้ามเนื้ออ่อนแรงทางพันธุกรรม
ตรวจสุขภาพช่องปากและฟัน
การตรวจสุขภาพฟันก่อนตั้งครรภ์โดยทันตแพทย์ เป็นส่วนสำคัญของการตรวจสุขภาพก่อนตั้งครรภ์ เนื่องจากเมื่อตั้งครรภ์ ฮอร์โมนในร่างกายเกิดการเปลี่ยนแปลงทำให้เกิดอาการเหงือกอักเสบจากการตั้งครรภ์ เหงือกระคายเคือง เหงือกบวมแดง มีเลือดออกจากเหงือก และอาจเกิดการติดเชื้อที่ส่งผลต่อทารกในครรภ์ที่อาจทำให้คลอดก่อนกำหนด หรือทารกแรกเกิดน้ำหนักต่ำกว่าเกณฑ์ ในการตรวจสุขภาพก่อนตั้งครรภ์ ทันตแพทย์จะตรวจสุขภาพเหงือกและฟันและรักษาให้หาย หากมีอาการดังต่อไปนี้
- ปวดฟัน ฟันผุ ฟันผุเป็นรูใหญ่
- ปวดเหงือก เหงือกบวม เหงือกอักเสบ
- ฟันโยก ฟันคลอน
- ปริทันต์อักเสบ มีเลือดออกจากเหงือก
- ฟันเป็นหนอง มีหนองออกจากเหงือก
- ฟันคุด ฟันคุดที่มีการติดเชื้อ
- ฟันที่จำเป็นต้องถอน แม้ไม่มีอาการ
ตรวจสุขภาพจิต
แพทย์จะตรวจสุขภาพจิตเบื้องต้น เพื่อประเมินความพร้อมด้านจิตใจทั้งก่อนการตั้งครรภ์ ระหว่างตั้งครรภ์ และหลังตั้งครรภ์ ซึ่งเป็นส่วนสำคัญที่ช่วยให้ตั้งครรภ์ได้สำเร็จ และคุณแม่ตั้งครรภ์มีความพร้อมในการเลี้ยงดูบุตรหลังคลอด โดยแพทย์จะร่วมพูดคุยซักถามเรื่องทั่ว ๆ ไป เพื่อให้แน่ใจว่าผู้เข้ารับการตรวจไม่มีภาวะดังต่อไปนี้
- ความเครียด ความวิตกกังวล
- ความเศร้า
- ภาวะซึมเศร้า โรคซึมเศร้า
ควรพาฝ่ายชายมาตรวจสุขภาพก่อนตั้งครรภ์ด้วยหรือไม่
แพทย์แนะนำว่าควรให้ฝ่ายชายเข้ารับการการตรวจสุขภาพก่อนตั้งครรภ์ด้วยเช่นกัน เพื่อตรวจหาความเสี่ยงด้านสุขภาพ และรับคำแนะนำในการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการใช้ชีวิตบางอย่างที่อาจส่งผลกระทบต่อสุขภาพของคุณแม่ตั้งครรภ์และทารกในครรภ์ เช่น การสูบบุหรี่ของฝ่ายชายที่อาจทำให้จำนวนอสุจิลดลง และทำให้มีภาวะมีบุตรยาก หรือโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์บางชนิด เช่น ซิฟิลิส ที่อาจส่งผลให้ทารกบกพร่องทางการได้ยินและการมองเห็น รวมถึงการคลอดก่อนกำหนด
ตรวจสุขภาพก่อนตั้งครรภ์ เมื่อไหร่ดี
แพทย์แนะนำให้ผู้ที่วางแผนการมีลูก ควรเข้ารับการตรวจสุขภาพก่อนตั้งครรภ์อย่างน้อย 3 เดือน เพื่อเตรียมความพร้อมของสุขภาพครรภ์ เช่น การทานโฟลิก 1 เม็ด (0.4-0.8 มิลลิกรัม) ต่อเนื่องทุกวัน ตลอด 3 เดือน เพื่อช่วยลดความเสี่ยงทารกพิการแต่กำเนิด และการปรับเปลี่ยนพฤติกรรม เช่น การเลิกบุหรี่ เลิกแอลกอฮอล์ หรือหลีกเลี่ยงการสัมผัสกับสารพิษและเคมีภัณฑ์ นอกจากจากนี้ ผู้ที่มีโรคประจำตัวบางโรค เช่น เบาหวาน หอบหืด โรคลมชัก โรคอ้วน ความดันโลหิตสูง โรคซึมเศร้า โรคเกี่ยวกับสุขภาพช่องปากและฟัน หรือภาวะมีบุตรยาก ควรเข้ารับการตรวจสุขภาพก่อนตั้งครรภ์ล่วงหน้ามากกว่า 3 เดือน เพื่อวางแผนการตั้งครรภ์ให้ปลอดภัย และลดความเสี่ยงภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้นในระหว่างตั้งครรภ์
การเตรียมความพร้อมก่อนตั้งครรภ์
- ทานอาหารที่มีคุณค่าทางโภชนาการให้ครบ 5 หมู่ เพิ่มโปรตีนที่มีโอเมก้า 3 จากปลา เนื้อสัตว์ นม ไข่ ผักผลไม้ 5 สี
- ทานโฟลิกและไอโอดีนเสริม เพื่อป้องกันภาวะหลอดประสาทไม่ปิด หรือภาวะพร่องฮอร์โมนไทรอยด์
- ตรวจสุขภาพก่อนตั้งครรภ์ ฉีดวัคซีนที่จำเป็นให้ครบก่อนการตั้งครรภ์
- ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ และควบคุม BMI ค่าดัชนีมวลกายให้อยู่ในเกณฑ์ปกติ
- นอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ ทำจิตใจให้ผ่อนคลาย และไม่เครียด วิตกกังวล
- จำกัดปริมาณการดื่มคาเฟอีน ชา กาแฟ น้ำอัดลม งดการสูบบุหรี่ งดการดื่มแอลกอฮอล์
- ผู้ที่มีปัญหาด้านสุขภาพ มีโรคประจำตัว หรือมีภาวะมีบุตรยาก ควรเข้ารับคำปรึกษากับแพทย์
ตรวจสุขภาพก่อนตั้งครรภ์ รพ. เมดพาร์ค
คลินิกสูตินรีเวช และ ศูนย์รักษาผู้มีบุตรยาก รพ. เมดพาร์ค กรุงเทพ ประเทศไทย นำโดยทีมสูตินรีแพทย์ผู้ชำนาญการด้านเวชศาสตร์เจริญพันธุ์และภาวะมีบุตรยาก และการวางแผนการมีบุตร ร่วมกับทีมสหวิชาชีพที่มีประสบการณ์สูง มีความพร้อมให้คำปรึกษาด้านการมีบุตร และการตรวจสุขภาพก่อนตั้งครรภ์อย่างครอบคลุม ช่วยเตรียมความพร้อมคุณแม่และคุณพ่อตั้งแต่ก่อนตั้งครรภ์ ระหว่างตั้งครรภ์ จนถึงวันคลอดบุตร พร้อมด้วยห้องปฏิบัติการทางการแพทย์มาตรฐาน ISO 15189 และ ISO 15190 และเทคโนโลยี ที่ทันสมัยในการตรวจยีนโรคหายาก หรือยีนพาหะโรคทางพันธุกรรมได้อย่างถูกต้อง แม่นยำ ช่วยให้ตั้งครรภ์ทารกน้อยที่มีความสมบูรณ์ แข็งแรง พร้อมทั้งให้การดูแลติดตามสุขภาพของทั้งคุณแม่และลูกน้อยอย่างต่อเนื่อง เพื่อช่วยให้คุณแม่ฟื้นตัวหลังคลอดได้เร็ว ลูกน้อยมีพัฒนาการร่างกายที่เหมาะสมตามวัย ช่วยสานสายใยรักให้ทุกคนในครอบครัว
